نام پژوهشگر: رضا نیک بین

قحطی های اصفهان از دوره ناصرالدین شاه تا شهریور 1320 هجری شمسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  رضا نیک بین   اصغر فروغی ابری

قحطی های اصفهان از دوره ناصر الدین شاه تا شهریور 1320 هجری شمسی تاریخ دفاع : 26/11/89 از آغاز سلطنت ناصر الدین شاه 1264 قمری /1226 شمسی تا شهریور 1320 شمسی / 1360 قمری و کشیده شدن جنگ به جغرافیای سیاسی ایران و سقوط حکومت پهلوی اول ، اصفهان مانند بسیاری از نقاط کشور به طور متناوب دچار کمیابی ، گرانی وقحطی غلات و مواد غذایی شده است . بسیاری از این قحطی ها سبب تلف شدن عده ی زیادی از سکنه شهر شد و در برخی موارد شورش هایی را بدنبال داشت . موقعیت جغرافیایی اصفهان و قرار گرفتن آن در شرق رشته کوه زاگرس سبب شده است رطوبت به این شهر نفوذ نکند در نتیجه میزان بارندگی در اصفهان و اطراف آن ناچیز باشد ، پیامد این وضعیت بروز خشکسالی های مکرر است که از گذشته های دور در این منطقه اتفاق می افتاد و اصلی ترین عامل طبیعی موثر در وقوع قحطی می باشد .عوامل انسانی نظیر وقوع جنگ ها ، محاصره ، ناامنی راهها ، سوء تدبیر حکام و عمال آنها در ولایات و سود جوئی مالکان و احتکار گران نیز سبب ایجاد و یا تشدید کمیابی و گرانی مواد غذایی و غله در اصفهان در آن زمان شده بود .در موارد متعددی بروز قحطی در اصفهان با قحطی های سراسری در کشور همزمان بود ، بنا براین امکان تامین غله و ارزاق از سایر نقاط برای اصفهان عملا وجودنداشت ، علاوه بر این باید گفت که هیچ ساز و کاری از سوی مردم ، قربانیان اصلی قحطی و عوامل حکومت جهت پیشگیری و مهار آن به کار گرفته نشد . ناگفته نماند که عوامل طبیعی وانسانی تواما و با شدت و ضعف در موارد مختلف در بروز قحطی در اصفهان موثر بودند اما سهم عوامل انسانی در ایجاد و تشدید کمیابی ، گرانی و قحطی غلات و ارزاق در اصفهان دوره مورد نظر بیشتر بوده است . این پژوهش بر آن است با رویکرد توصیفی _تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای قحطی های اصفهان ازآغاز سلطنت ناصر الدین شاه 1264 قمری /1226 شمسی تا شهریور 1320 شمسی/1360 شمسی وسقوط حکومت پهلوی دوم را مورد بررسی قرار دهد .