مطالعه حاضر با هدف مقایسه قابلیت زیست فراهمی منابع آلی و معدنی مس و همچنین بررسی تأثیر سطح و نوع مکمل مس بر عملکرد، مولفه های خونی و پاسخ های ایمنی جوجه های گوشتی به انجام رسید. در این مطالعه از تعداد 420 قطعه جوجه گوشتی سویه راس 308 از سن 42-7 روزگی استفاده شده، که به صورت 7 تیمار و 4 تکرار (به ازای هر تکرار 15 قطعه جوجه نر) و در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به واحدهای آزمایشی اختصاص داده شدند. 3 سطح مختلف مس ( 8، 16 و 32 میلی گرم بر کیلوگرم) از هر کدام از منابع غیرآلی (منبع سولفات مس) و آلی مس (مس- متیونین) در مقایسه با یک گروه شاهد مورد مقایسه قرار گرفت. تیمارهای غذایی از سن 42-7 مورد تغذیه قرار گرفتند. در سن 10 روزگی واکسن نیوکاسل به صورت آشامیدنی در اختیار جوجه ها قرار گرفت. 6 و 12 روز پس از مصرف واکسن از دو قطعه پرنده از هر تکرار، از طریق سیاهرگ بال خون گیری به عمل آمد. تیتر آنتی بادی به روش hi مورد اندازه گیری واقع شد و به صورت لگاریتم بر مبنای 2 بیان گردید. همچنین در روزهای 28 و 35 به دو قطعه پرنده از هر تکرار 5/0 سی سی سوسپانسیون 10 درصد گلبول قرمز گوسفندی، به منظور ارزیابی پاسخ ایمنی اولیه و ثانویه به صورت داخل صفاقی تزریق گردید و تیتر آنتی بادی به روش هماگلوتیناسیون (به صورت لگاریتم در مبنای 2) مورد اندازه-گیری واقع شد.در سن 22 و 42 روزگی نیز از دو قطعه پرنده نمونه های خونی به منظور ارزیابی غلظت کلسترل، hdl و تری گلیسریدجمع آوری گردید. منبع مس اثر قابل ملاحظه ای بر مصرف خوراک روزانه، افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل غذایی و مس کبدی نداشتند اگرچه میزان عناصر آهن و روی با مکمل سازی سطح 32 میلی گرم در کیلوگرم مس از منبع معدنی کاهش معنی داری در مقایسه با گروه شاهد از خود نشان داد (05/0p<). اگرچه میزان کلسترل و hdl سرم تغییرات قابل ملاحظه ای از خود نشان نداد اما میزان تری گلیسرید خون با مکمل سازی مس از منبع آلی (سطوح 16 و 32 میلی گرم در کیلوگرم) و معدنی (سطح 32 میلی گرم در کیلوگرم) به طور معنی داری در مقایسه با گروه شاهد کاهش یافت (05/0p<). وزن نسبی طحال و کبد تحت تأثیر تیمارهای غذایی قرار نگرفتند، اگرچه وزن بورس با مکمل سازی سطوح 16 و 32 میلی گرم در کیلوگرم افزایش معنی داری جوجه های گوشتی، مس- متیونین، کلسترل سرم، مس کبد، تیتر آنتی بادی علیه نیوکاسل و گلبول قرمز گوسفندی.در مقایسه باگروه شاهد نشان داد (05/0p<). تغذیه منبع آلی مس (سطح 32 میلی گرم در کیلوگرم)، باعث کاهش معنی دار وزن قلب در مقایسه با گروه شاهد گردید (05/0p<). منبع مس اثری بر تیتر آنتی بادی علیه واکسن نیوکاسل نداشت اما تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفندی با تغذیه منبع آلی مس (سطوح 16 و 32 میلی گرم در کیلوگرم) افزایش معنی داری در مقایسه با گروه شاهد نشان داد (05/0p<). به طور کلی استفاده از منابع آلی و معدنی مس اثر معنی داری بر عملکرد رشد نداشت. مکمل سازی مس می تواند بر کاهش میزان چربی سرم در جوجه های گوشتی موثر باشد و همچنین باعث بهبود تیتر آنتی بادی علیه گلبول های قرمز گوسفندی شود.