سرزمین ایلام صاحب فرهنگ و تمدنی اصیل و تاریخی چند هزار ساله است. آثار و تپههای باستانی و حتی زبان و واژههای موجود، حکایت از مردمی ایرانیالاصل با فراز و نشیبهای فراوان دارد. این سرزمین در دامنه های غربی زاگرس و در حد فاصل فلات مرکزی ایران و جلگه میان رودان واقع شده است. شرایط مناسب جغرافیایی و موقعیت اقلیمی استان موجب شده است تا از دیرباز، مأمن و جایگاه سکونت انسانها باشد . آثار متعددی از دوره های مختلف تاریخی در نواحی مختلف استان وجود دارد که به عنوان میراثهای با ارزش تمدن گذشته این سرزمین، از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. آنچه در این پژوهش مورد کنکاش و بررسی قرار می گیرد تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استان ایلام بویژه ایالتهای مهم آن یعنی ماسبذان و مهرجان قذق از دورهی ساسانیان تا پایان دورهی اول عباسیان میباشد. البته با توجه به اهمیت این منطقه در ادوار ماقبل ساسانیان و اینکه شهر کنونی ایلام یکی از مراکز تمدنی قبل از ورود آریاییها بوده است، بر آن شدم که پیشینه تاریخی این منطقه را در زمان ماقبل ساسانیان بطور مختصر مورد بررسی قرار دهم. در این پژوهش جغرافیای تاریخی استان ایلام، تاریخ سیاسی و اجتماعی این سرزمین، وجه تسمیه ماسبذان و مهر جانقذق، چگونگی فتح این نواحی به دست مسلمانان، تاریخ ایلام در زمان خلفای راشدین، اموی تا دوره اول عباسی و نیز تعداد زیادی از آثار باستانی این سرزمین مورد بررسی قرار می گیرد.