نام پژوهشگر: حمیده یسن زاده

پژوهشی در عناصر تزیینی و کیفیت اجرای آنها بر روی آثار سیمین دوره ساسانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1389
  حمیده یسن زاده   سید مهدی موسوی کوهپر

هنر فلزکاری یکی از کهن ترین صنایع در فرهنگ و تمدن ایران است که نمونه های برجسته ی بجای مانده از ادوار مختلف شاهد این موضوع است. در این میان دوران ساسانی به عنوان یکی از آخرین اعصار شکوفایی فرهنگ و تمدن ایران قبل از اسلام، بخش عمده ای از آثار سیمین را برای ما به یادگار گذارده که می توان آن ها را یکی از پر مایه ترین هنرها به حساب آورد. از آنجایی که هنر این دوره عمدتاً وابسته به امور بزرگان و نمایش فرّ و شکوه ایزدیِ پادشاهان ساسانی است، بنابراین اغلب آثار سیمین بجای مانده از این دوران موضوعات و مضامینی مرتبط با حکومت و دربار داشته اند. هنرمند ساسانی در طراحی و اجرای این آثار باید نهایت ذوق و هنر خود را برای بازنمایی این شکوه و جلال بکار می گرفت. در بخشی از این پژوهش ظروف سیمین از منظر طراحی و دیدگاه اصول تعادل بصری گشتالت مورد واکاوی بصری قرار گرفته اند که منجر به دستیابی و کشف الگوهای رایج تناسباتی و ترکیبی در گروهی از بشقاب های سیمین (مدالیون، شکار و بزم) ساسانی شده است. البته این اصول در آثار اولیه و اوج دوران ساسانی (یعنی قرون3-6 م) رعایت شده و در نمونه های متأخر مشاهده نمی شود. همچنین بخش پایانی این پژوهش به تکنیک های اجرایی این تزیینات در نمونه های مورد بررسی پرداخته که در نتیجه ی این بررسی های میدانی و تحلیلی، اصول تکنیکی و ابزارهای رایج مورد استفاده در این دوران، در نمونه های اولیه و اوایل دوره ی ساسانی پیشرفته و رفته رفته با نزدیک شدن به اواخر دوره ی ساسانی مانند اصول طراحی، رو به افول می گذارند.