نام پژوهشگر: اعظم چهاردولی
اعظم چهاردولی مظفر شریفی
فناوری تالاب های مصنوعی(cws) بعنوان تکنولوژی طبیعی کم هزینه ای جهت تیمار فاضلاب، درحذف آلاینده های مختلف موثر بوده و ساخت و نگهداری آن آسان و در برخی از مواقع فرصت هائی برای توسعه زیستگاه های آبی فراهم می سازد. همچنین آلودگی جانبی کم و ظاهر محیط زیستی مطلوبی ایجاد می کنند. طبقه بندی تالاب های مصنوعی بر اساس رژیم جریان آب به جریان سطحی(sf) ، جریان زیرزمینی (ssf) عمودی (vf)یا افقی (hf) صورت گرفت. تالاب های با جریان زیرزمینی ابتدا بعنوان یک تکنولوژی تیمار فاضلاب در غرب اروپا بر اساس تخقیقی توسط سیدل در سال 1960 بکار گرفته شد. مزایای استفاده از سیستم های زیرزمینی (ssf) شامل افزایش بازده تیمار، وجود مشکلات آفات کمتر و کاهش خطر در معرض قرارگیری انسان یا حیات وحش با سموم است. در سال های اخیر، درصنعت نفت، علاقه به استفاده ازتالاب های مصنوعی (cw) برای مدیریت فاضلاب در انواع تاسیسات، از جمله پالایشگاه ها، چاه های نفت و گاز، ایستگاه های پمپاژ، مکان هایی از زمین های آلوده به نفت نشان داده شده است. روند رو به رشد وابستگی فزاینده در استفاده از هیدروکربن های نفتی جهت نیاز های انرژی، باعث افزایش تخلیه های تصادفی نفت و فراورده های آن به محیط زیست (زمین و آب) شده است. اکثر تکنولوژی های تیمار سنتی مورد استفاده در صنعت نفت در مورد حذف ترکیبات آلی محلول مانند ترکیبات آروماتیک در فاز آبی محلول کارامد نیستند. فشارهای اقتصادی وارد و هزینه های بالای فرایند های تیمارسنتی، باعث شد که روش هایی مقرون به صرفه و سازگار از نظر محیط زیستی برای کنترل آلودگی آب به خصوص در صنعت نفت مورد توجه قرار گیرد. هدف از این مطالعه ارائه مزایای روش تالاب های زیرزمینی در رفع آلودگی و ترویج این شیوه بعنوان یکی از راهکارهای مناسب و موثر تیمار فاضلاب های مختلف و ارزیابی تاثیر دانه بندی خاک، زمان اقامت و کشت گونه های گیاهی در کاهش آلودگی های بخش غیر فرار نفت خام می باشد. در مطالعه حاضر سه آزمایش با دو سیستم جریان عمودی رو به پایین و جزرومدی در چندین زمان ماند مختلف در مقیاس آزمایشگاهی و گلخانه ای صورت پذیرفت. تالاب ها در دو گروه بدون کشت و کشت دار با دو گونه گیاهی مختلف مورد مقایسه قرار گرفت. بسیاری از فاکتورهای شیمیایی و فیزیکی آب و فاضلاب از جمله cod، do، bod، tp، tn، tss، tds، ph و ec و ویژگی های مورفولوژیک گیاهان مانند وزن، ارتفاع وطول ریشه و میزان کلروفیل گیاهان قبل و بعد ازآلودگی اندازه گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله تفاوت های معناداری (0.05) در زمان های ماند مختلف در مقادیر بیشتر فاکتورهای مورد سنجش وجود داشت و در میزان cod، bod، do و tss کاهش قابل توجهی در تالاب های تیمار مصنوعی ملاحظه شد. این آزمایشات نشان داد که دو گونه (polygonum وcyperus ) توانائی قابل توجهی در کاهش آلودگی نفتی داشته و در ترکیب با دانه بندی و زمان اقامت مناسب می توانند این آلودگی ها را به طور موثری کاهش دهند.