نام پژوهشگر: مرتضی مطهری

مقایسه تحلیل رفتگی داوران فوتبال بر اساس درجات و پست های داوری آنان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1389
  مرتضی مطهری   جواد شهلایی باقری

قضاوت یک حرفه ی پر چالش، مهیج و ارزشمند است. از طرف دیگر داوران در معرض سرخوردگی، بدرفتاری و بی حرمتی قرار دارند. داوران همانند مربیان و ورزشکاران در معرض فشار و هیجانات زیادی قرار دارند. آن ها باید علاوه بر غلبه کردن بر فشارهای روانی و جسمی، نسبت به امورات زندگی، حقوقی، شغلی و خانوادگی خود اهتمام ورزند. لذا تعجبی ندارد که بعضی از داوران دچار تحلیل رفتگی شوند. مسلش تحلیل رفتگی را کارکرد سه عامل؛ خستگی عاطفی، تهی شدن از ویژگی های فردی(مسخ شخصیت) وکاهش عملکرد شخصی می داند. از آنجا که تحلیل رفتگی به عنوان یک پیامد مرتبط با استرس مزمن در حرفه عنوان گردیده است و داوری نیز عموما به عنوان فعالیتی استرس آور شناخته می شود بنابراین داوری از جمله حرفه هایی است که تحلیل رفتگی در آن به نسبت بیشتر است. این مطالعه از نوع همبستگی- مقایسه ای است که به شکل میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را داوران درجه 3، 2، 1، ملی و بین المللی فوتبال کشور تشکیل می دهند. با توجه به اینکه تعداد داوران فوتبال کشور نسبت به نمونه ی مورد نیاز زیاد می باشند، بهمین خاطر از کل داوران کشور تعداد 140 نفر از آنها به روش تصادفی ساده، به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه دو قسمتی بود که بخش اول آن شامل 8 سوال در مورد خصوصیات دموگرافیک و در بخش دوم آن پرسشنامه ی تحلیل رفتگی مسلش که شامل 25 سوال بود مورد استفاده قرار گرفت. روایی پرسشنامه توسط 15تن از متخصصین رشته ی مدیریت ورزشی مورد تأیید قرار گرفته و پایایی آن از طریق محاسبه-ی آلفای کرونباخ(87/0 =?) تعیین گردید. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین خستگی عاطفی داوران فوتبال و درجه ی داوری اختلاف معناداری وجود دارد (05/0p<،69/18?2=) و داوران درجه ی 2 از میانگین خستگی عاطفی بیشتری برخوردار هستند. همچنین بین میانگین مسخ شخصیت و درجه ی داوری اختلاف معناداری مشاهده شد(01/0p<، 04/36?2=) و داوران درجه ی1 بیشترین میانگین مسخ شخصیت را دارا بودند. در خصوص مقیاس درگیری نیز مشاهده شدکه بین میانگین درگیری داوران فوتبال و درجه ی داوری اختلاف معناداری وجود دارد(01/0p<، 65/29?2=) و داوران ملی کمترین میانگین درگیری را دارا بودند. باتوجه به یافته های تحقیق بین تحلیل رفتگی داوران و درجه ی داوری آنان اختلاف معناداری مشاهده شد(58/15m= ،58/15 f=) اما بین تحلیل رفتگی داوران و پست داوری این اختلاف معنادار نبود( 001/0p<). نتایج یافته های این تحقیق همسو با یافته های نیازی و همکاران (1387)، بلوم و همکاران (2005) و رادوستینا (2010) و در تضاد با نتایج صابری و همکاران بود. بدون تردید داوران فوتبال مانند آحاد جامعه دارای عواطف و علایق خاص خود هستند. آنان با توجه به عوامل فردی از جمله خانواده و شغل دارای استرس ها و فشارهای خاص خود هستند. لذا با وجود ناهنجاری های بوجود آمده از تفکرات ابهام آمیز در تصمیمات داوری از سوی مربیان، بازیکنان و تماشاگران در مورد تیم ها این شائبه را در جامعه فوتبال ایجاد می کند که مبادا این احساس خستگی عاطفی در داوران تقویت شده و در درازمدت با کمبود نیروی کارآمد داوری مواجه باشیم. داوران باید احساس حمایت فدراسیون و کمیته داوران و حمایت های اجتماعی را داشته باشند و قوانین و شرایط حاکم بر بازی بایستی در کلاس های توجیهی داوران بخصوص در سطوح پایین تر به دفعات و طبق آخرین تغییرات و اصلاحات و مطابق با برد بین المللی ذکر شود تا داور از برخورد خود با بازیکنان، مربیان و یا تماشاگران احساس نامطلوبی نداشته باشد