چکیده موضوع تحقیق حاضر، سیمای جامعه در آثار سیف فرغانی و عبید زاکانی است. برای این منظور، سیمای جامعه در آثار سیف و عبید، ویژگی های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، آداب، اعتقادات و باورها مورد تحلیل قرار گرفته است. در بخش هیئت حاکمه، نقش پادشاهان، وزیران، دبیران، حاجبان، عمیدان، قاضیان، محتسبان و... بررسی شده است. در بخش بعدی به بررسی ورزش ها و سرگرمی های جامعه ی آن عصر، شطرنج، نرد و چوگان اختصاص داده شده است. در قسمت های بعدی درباره ی اقشار مختلف جامعه مانند: روحانیان و وارستگان، خادمان علم و فرهنگ، پیشه وران و اهل حِرَف، کارگران، راندگان و طفیلیان بحث و بررسی شده است. در بخش آداب و سنن، به آداب مختلف جامعه ی عصر سیف و عبید مانند: آداب گرمابه رفتن، سوگواری، عیادت کردن، مهمانی ها، عروسی ها و ... بررسی شده است. در بخش اعتقادات و باورهای مردمی مانند اعتقاد مردم به شفابخشی نَفَس پاکان، عذاب قبر و حشر ظالمان، گنج و طلسم، فال و قرعه، قضا و قدر و چشم زخم و ... می باشد. بنابراین ادبیّات علاوه بر هدف بودن، می تواند به عنوان ابزار قدرت مندی برای بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی محسوب شود و بستر تعالی بخش، شکوفاگرِ اندیشه ها و حاوی عناصر سازنده ی شخصیّت انسان ها به کار آید.