نام پژوهشگر: علی اکبر دبیری
علی اکبر دبیری هادی اعظمی
سازمان همکاری شانگهای یک سازمان چند نقشی است که دو بعد امنیتی و اقتصادی آن اهمیت بیشتری دارد. این سازمان دارای 6 عضو دائم شامل روسیه، چین، قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و تاجیکستان و همچنین دارای4 عضو ناظر شامل ایران، هندوستان، پاکستان و مغولستان می باشد. ایران که عضو ناظر این سازمان است در صورت عضویت کامل در آن فرصت ها و امتیازات و همچنین چالش ها و محدودیت هایی را پیش رو خواهد داشت. در صورت پیوستن ایران به این سازمان، این اولین جامعه امنیتی چند جانبه واقعی است که ایران بعد از انقلاب اسلامی به آن ملحق خواهد شد. پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای با حضور دو قدرت روسیه و چین که معتقد به جهان چند قطبی هستند و در برخی از مسائل و مناطق (آسیای مرکزی) دچار اختلاف و رقابت با ایالات متحده می باشند، می تواند باعث ارتقای امنیت منطقه ای این کشور شود. علاوه بر این پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای می تواند فرصتها ژئواکونومیک نیز برای این کشور به همراه داشته باشد که از جمله آنها می توان به مسائل انرژی در اشکال مختلف صادرات، ترانزیت و استفاده از سرمایه و تکنولوژی سایر اعضا اشاره کرد. اما پیوستن به این سازمان می تواند چالش های نیز برای ایران به همراه داشته باشد. از جمله این چالش ها می توان به تفاوت در هویت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک ایران با سایر اعضای سازمان همکاری شانگهای و همچنین دیدگاههای ژئوپلیتیکی و اولویت های منطقه ای مجزا بین ایران و دو عضو قدرتمند این سازمان یعنی روسیه و چین اشاره کرد.