تحقیق حاضر با هدف شناخت ، تحلیل و مقایسه شروح معاصر نهج البلاغه در 4 فصل تدوین و ارائه گردید : فصل اول شامل کلیات تحقیق ، پیرامون نهج البلاغه و مولف آن سیّد رضی می باشد و در این فصل ، مباحثی از جمله انگیزه سیّد رضی از تالیف نهج البلاغه ، وجه تسمیه نهج البلاغه ، اهتمام به نهج البلاغه و زمینه های اهتمام به آن و … مطرح گردیده است . فصل دوم با عنوان شرح و شرح نویسی بر نهج البلاغه ، ضمن بیان پیشینه شرح نویسی بر متون دینی و گذری کوتاه بر مبحث فقه الحدیث ، به مبحث شرح نویسی بر نهج البلاغه پرداخته ، از پیشینه آن سخن به میان می آورد و انواع و اقسام شرح نهج البلاغه و مباحثی مثل نخستین شارح ، آمار شروح نهج البلاغه ، آفات و کاستی های شرح نویسی بر نهج البلاغه و … مطرح می شود ، مبحث آفات و کاستی های شرح نویسی بر نهج البلاغه ، جزء مباحث ابتکاری این تحقیق می باشد که با مطالعه شرح های مختلف و نقدهایی که بر آنان وارد شده است ، ارائه گردیده است و می توان آن را به صورتی مفصل تر همراه با ارائه مثال ها و مصادیق ارائه داد که مجال آن در این تحقیق میسر نیست . فصل سوم به شناخت و تحلیل 12 شرح معاصر می پردازد ، در این شرح شناسی ، بیان زندگی نامه شارحان ، مولفه ها و ویژگیهای شرح ، روش شرح و کاستی های آن شرح مدّ نظر قرار گرفته است تا بتوان دید جامع و شناختی کامل از یک شرح به دست آورد . فصل چهارم و پایانی این تحقیق نیز مقایسه ای تطبیقی میان شروح معاصر بررسی شده حول معیارهای دخیل در شرح نویسی است تا از رهگذر این مقایسه ، حوزه های کاری و شرح منتخب در هر حوزه و شرح برتر در زمینه های مختلف مشخص شود . هدف و دلیل انجام چنین تحقیقی باز شدن دید پژوهشگر نسبت به شروح معاصر و حوزه های کاری و مولفه های آن ها است تا از این طریق بتواند به نحو صحیح تر و با شناخت بیشتری از این شروح استفاده نماید، شروحی که در برخی موارد تنها نامی از آن ها یا نویسندگان آن ها برده می شود در حالی که مخاطب چندانی ندارد یا شناخته شده نیست. یکی از محدودیت های سر راه این تحقیق ،گمنام بودن برخی شروح معاصر یا نویسندگان آنهاست که به جرات می توان گفت در مورد برخی شروح معاصر هیچ نوشته یا مقاله ای وجود نداشت تا بتوان دیدگاه دیگران را پیرامون یک شرح دانست ، در مواردی ، شارح فردی است گمنام که تنها نامی از او می آید اما شرح زندگانی او در هیچ منبعی یافت نمی شود ، مقالات و کتبی که پیرامون شروح معاصر یا یک شرح خاص نوشته شده است بسیار اندک است یا بسیار مختصر می باشد و تمام جوانب شرح را مطرح نکرده است ، بنابراین انجام چنین تحقیقی عمدتاَ متّکی بر مطالعه شروح معاصر و استخراج نکات برداشتی بر اساس مطالعه و دسته بندی آنهاست که در این تحقیق ، اساس کار همین بوده است تا مطالبی که ارائه می شود تحقیقی و همراه با دلیل و مصداق باشد . پیشنهاد ها : در طول انجام این تحقیق ، موضوعاتی به ذهن می رسید که هر کدام می تواند موضوع یک تحقیق مستقل باشد که در ذیل مواردی را یادآور می شوم : 1) کتابشناسی کامل و روش مند نهج البلاغه در حوزه های مختلف ؛ 2) بررسی موارد تصحیف یا تحریف ها در نهج البلاغه طبق نسخ خطّی ؛ 3) شناخت رجال و اعلام نهج البلاغه ؛ 4) آسیب شناسی پدیده شرح نویسی بر نهج البلاغه در طول زمان ؛ 5) پیشینه شرح نویسی بر نهج البلاغه ؛ 6) قواعد و مبانی شرح موضوعی نهج البلاغه .