چکیده: نظر به تخریب منابع طبیعی کشور و سیرصعودی آن به خصوص در چند دهه ی اخیر، مطالعه حاضر به منظور بررسی جنبه های آشکار نشده ی حقوقی مراتع با بررسی پرونده های حقوقی تخلفات تخریب کیفی مراتع قشلاقی شهرستان گنبد مربوط به دوره 10 ساله 1378 الی 1387 صورت گرفته است. اطلاعات با مطالعه و بررسی پرونده های حقوقی تخلفات تخریب کیفی مراتع و از طریق انتقال اطلاعات پرونده ها به پرسشنامه ها (فرم خلاصه سازی اطلاعات استخراج شده از پرونده) جمع آوری شدند. پس از جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه ها، که جمعاً 103 پرسشنامه شد، سوالات پرسشنامه ها کد بندی شده و داده های حاصل از آنها در محیط نرم افزاری spssو به دو صورت فراوانی و درصد گیری (تحلیل توصیفی) و رگرسیون گیری یک متغیره و چند متغیره (تحلیل کمی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات حاکی از آن است که تخلف کیفی " اخلال در مدیریت چرا " از جمله " چرای فاقد پروانه توأم با خارج از فصل چرا " و " چرای فاقد پروانه چرا " حائز بیشترین فراوانی بوده و این تخلف نقش اصلی را در تخریب مراتع مورد مطالعه ایفا نموده است. هم چنین نتایج نشان داد که میزان تخلفات با مساحت سامان عرفی محل وقوع تخلف، تعداد کل دامدار سامان عرفی، تعداد کل دام موجود دامداران ذیحق سامان عرفی، تعداد کل دام دامداران غیرذیحق، ، سهم سرانه دامداران ذیحق و سهم سرانه هر دامدار سامان عرفی رابطه معنی داری دارد. هم چنین یافته های تحقیق نشان داد که تنها 7/9 دصد بهره بردارانی که صاحب حقوق عرفی و پروانه چرا بودند تخلف انجام داده اند.