نام پژوهشگر: ‌نعمت الله صفرزایی

اثر آب وهوای موسمی هند بر طوفانهای گردوغباری سیستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان 1389
  نعمت الله صفرزایی   تقی طاوسی

طوفانهای گرد و غباری یکی از پدیده های مخرب اقلیمی می باشند که هر ساله خسارات زیادی به مزارع، تأسیسات ، ترافیک و زندگی بشر وارد می نماید. حدود 25% درصد از مساحت کشور ایران به دلیل قرار گرفتن بر روی کمربند خشک و بیابانی جهان، تحت سیطره طوفانهای گرد و غباری می باشند. منطقه سیستان با مساحتی بالغ بر 15000کیلومتر مربع در شمال استان سیستان و بلوچستان واقع گردیده و ویژگیهای اقلیمی و طبیعی آن بیانگر حاکمیت شرایط بیابانی در این منطقه است. یکی از پدیده های موثر در منطقه، بالأخص در فصل تابستان پدیده گرد و غباری است که همزمان با گسترش پدیده موسمی هند به سمت غرب می باشد. لذا در این پژوهش به تحلیل سینوپتیکی تأثیر آب و هوای موسمی هند بر طوفانهای گرد و غباری پرداخته شد. جهت انجام این کار از داده های روزانه، ماهانه و سالانه گرد و غبار و پارامترهای سرعت و جهت باد ایستگاه هواشناسی سینوپتیک زابل (2008-1999) استفاده شده است. علاوه بر این، جهت تحلیل همدیدی از نقشه های ارتفاع ژئوپتانسیل، امگا و آنومالی فشار(ابعاد 5 تا 55 شمالی و10تا100شرقی) پنج دوره از شدید ترین طوفانهای گرد و غباری در دوره آماری مورد مطالعه استفاده شده است. نتایج حاصله طی دوره آماری مورد مطالعه نشان می دهد که روند روزهای گرد و غباری دارای یک روند کاهشی است. بیشترین روزهای گرد و غباری مربوط به فصل تابستان وکمترین روزهای گرد و غباری مربوط به فصل زمستان می باشند. همچنین جهت غالب بادها شمال غربی است. نقشه های فشار معرف این هستند که طوفانهای گرد و غباری سیستان ناشی از گسترش کم فشار موسمی هند به طرف غرب بوده و با تقویت هسته های فرعی این سامانه در شرق منطقه مورد مطالعه بر شدت طوفانهای گرد و غباری سیستان افزوده می شود.