چکیده: دوره خلافت امام علی(ع)(35-40 ه ق)شاهد پیدایش افراد و گروه های مخالف گوناگونی بود که از آغاز تا پایان آن دوره به روشهای گوناگون با ایشان به مخالفت پرداختند که سه جنگ جمل ،صفین،نهروان و جنگهای غارات از نتایج این مخالفت ها است.مخالفان علی(ع)چه کسانی بودند،آیا تغییرات رفتاری در مسیر مخالفت خود داشتند و عوامل این تغییرات چه بود؟این در حالی است که به نظر می رسد گروه های مخالف در مسیر مخالفت خود به عوامل مختلف دارای تغییرات رفتاری نیز بوده اند.این چیزی است که کمتر به آن پرداخته شده است. این پژوهش در پی آن است که با شناسایی این افراد مخالف،رفتار و تغییر رفتار سیاسی آنها را شناسایی کرده تا با توجه به آن به سنخ شناسی آنها بپردازد. سنخ شناسی از روشهای جامعه شناسی برای بررسی و شناسایی افراد جامعه بر اساس معیار های مورد نظر پژوهشگر است که در بررسی های تاریخی نیز میتوان از آن کمک گرفت.با به کار بردن این روش میان رشته ای به سنخ شناسی رفتار سیاسی مخالفان علی(ع)پرداخته شده است. در یک مدل سنخ شناسی محقق ساخته،سه گونه اصلی از مخالفان بدست می آید1-همراهی سپس مخالفت2-مخالفت سپس همراهی3-مخالفت دایم. پس از بررسی مخالفان امام علی(ع)در قالب این سه گروه اصلی،با توجه به نوع رفتار و تغییر رفتار سیاسی مخالفان،شانزده گونه رفتاری بدست می آید.برخی گونه در مسیر مخالفت خود،یک تا پنج بار دچار تغییر رفتار سیاسی شدند.از مجموع 300 نفر مخالفی که شناسایی شدند،44.66 درصد آن جزء گروه همراهی سپس مخالفت و 4.33 درصد آن جزءگروه مخالفت سپس همراهی و 50.99 درصد آن جزءگروه مخالفت دایم قرار دارند.بیشترین گونه های مخالفان و تغییرات رفتاری متعلق به گروه همراهی سپس مخالفت می باشد.