این آزمایش به منظور بررسی سطوح مختلف گلیسرول و زرده تخم مرغ در رقیق کننده تریس بر برخی از خصوصیات اسپرماتوزوای قوچ زل جمع آوری شده در دو فصل بهار و پاییز در شرایط قبل و پس از انجماد انجام گردید. منی از چهار راًس قوچ سالم و بالغ با میانگین وزنی 5±50 کیلوگرم با استفاده از دستگاه شوک الکتریکی جمع آوری گردید. نمونه های مناسب با هم مخلوط و پس از اعمال تیمارهای مختلف در تریس رقیق شدند. بخشی از نمونه های اسپرم رقیق شده، قبل از انجماد ارزیابی شدند. مابقی نمونه های رقیق-شده اسپرم تا دمای 5 درجه سانتی گراد سرد شدند و سپس به درون پایوتهای 5/0 میلی لیتری وارد شدند. ابتدا پایوت ها بر روی بخار ازت مایع منجمد و سپس در دمای 196- درجه سانتی گراد نگهداری شدند. پس از 10 روز پایوتها یخگشایی شدند و خصوصیات زنده مانی، تحرک و مورفولوژی اسپرماتوزوا مورد بررسی قرار گرفتند. داده های حاصل از این آزمایش با استفاده از روش فاکتوریل 3×3 در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی تجزیه واریانس شدند. عامل اول، سطوح مختلف گلیسرول (4، 6 و 8 درصد) و عامل دوم، سطوح مختلف زرده تخم مرغ (10، 15 و 20 درصد) بودند. اثر فصل به عنوان بلوک بررسی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که اثر گلیسرول بر خصوصیات زنده مانی و تحرک اسپرم در شرایط قبل و پس از انجماد معنی دار بود (05/0>p)، اما تاثیر آن بر خصوصیات مورفولوژی اسپرم معنی دار نبود (05/0<p). بالاترین درصد تحرک و زنده مانی به ترتیب با میانگین 56/0±33/73 و 55/0±33/82 در شرایط قبل از انجماد و بالاترین درصد تحرک و زنده مانی اسپرم به ترتیب با میانگین 12/1±46/25 و 08/1±34 در شرایط پس از انجماد، در تیمار حاوی 4 درصد گلیسرول بدست آمد. اثر زرده تخم مرغ و اثر متقابل زرده تخم مرغ و گلیسرول در شرایط قبل و پس از انجماد معنی دار نبود (05/0<p). اثر فصل بر خصوصیات حیاتی اسپرم معنی دار بود (05/0>p). اما با توجه به اختلاف کمی که بین قابلیت انجمادپذیری اسپرم در دو فصل بهار و پاییز وجود داشت، به نظر می رسد که انجماد اسپرم قوچ نژاد زل در منطقه گرگان تحت تاثیر فصل قرار نمی گیرد. در نتیجه به منظور نگهداری بلند مدت اسپرم قوچ زل، استفاده از 4 درصد گلیسرول در رقیق کننده تریس و انجماد منی در فصول بهار و پاییز پیشنهاد می گردد.