هر متنی با دیگر متون در تعامل است و در حقیقت هر متنی ترکیبی از متون گوناگون می باشد؛این سخن پایه و اساس نظریه ای گردید که ژولیا کریستوا ناقد فرانسوی در دهه ی 60 قرن 20 میلادی آن را"intertextuality "یا التناص و به زبان فارسی بینامتنیت نامید. بینامتنیت با در نوردیدن مرزهای بین متون مختلف با نگرشی جدید ضمن توجه و اهتمام به نقش خواننده در خوانش متون بر اقتدار بی چون و چرا و یکه تازی متون خط بطلان کشید؛ چرا که متون در هر عصری با دیگر منابع معاصر یا قدیم خواه ادبی، اسطوره ای، تاریخی و به ویژه دینی ارتباط تنگاتنگ و مستحکم دارندکه یکی از مهمترین منابع دینی در این عرصه کارکرد داستانهای پیامبران می باشد. داستان انبیا(ع) دستمایه ی بسیاری از هنرهای جدید و قدیم گردید و به این ترتیب خود موضوعی میان رشته ای به شمارمی آید. ادبیات در دو شاخه نظم و نثر،فیلم، مجسمه سازی، تئاتر، نقاشی، ادیان،عرفان، جامعه شناسی و روانشناسی از جمله ی هنرها و علومی است که از پردازش به این موضوع غافل نبوده اند. انبیا اساسا به عنوان شخصیتهای مقدس، توجه بشر را به خود جلب کرده و صفات ویژه و مشترک آنها مخاطب را به تقدیس و پیروی فرا می خواند. دواوین شاعران معاصر سرزمینهای شرق عربی یکی از کانون های توجه به داستانهای قرآنی پیامبران است؛ به طوری که در دیوان (10) شاعر مورد مطالعه یعنی محمود درویش، سمیح القاسم، فدوی طوقان، بدرشاکرالسیاب، عبدالوهاب البیاتی، نازک الملائکه ، صلاح عبد الصبور، أمل دنقل، خلیل حاوی و نزار قبانی، 268 قصیده در کاربرد داستان (15)پیامبر الهی قابل مشاهده است و این بیانگر جایگاه گسترده ی کارکرد داستانهای پیامبران می باشد. در این رساله که با هدف بررسی جایگاه و تأثیر داستانهای قرآنی پیامبران(پیامبرانی که نامشان در قرآن ذکر شده است) در شعر معاصر شرق عربی از دیدگاه بینامتنیت تدوین شده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی کاربرد داستانهای پیامبران در دیوان (10) شاعر برجسته از (5)کشور شرق عربی مورد بررسی قرار گرفت که از جمله ی نتایج آن اثبات جایگاه گسترده ی داستانهای پیامبران، فراوانی کارکرد نمادین شخصیتهای انبیا(ع) و کارکرد معاصر آن است. واژگان کلیدی: بینامتنیت، نقد معاصر، زبان شناسی، داستانهای قرآنی پیامبران و شعر معاصر عربی

رمانتیسم جنبشی اعتراضی علیه هر نوع کلیت، خرد گرایی و نظام سنتی مکتب کلاسیک بود که در قرن هجدهم شکل گرفت و با در هم شکستن اشرافیت و بها دادن به احساسات فردی، به طبیعت، آزادی،عشق، خوش¬بینی، یأس، بدبینی، مرگ¬اندیشی، وطن¬پرستی، گریز از واقعیت و... توجه ویژه نمود. این مکتب نوظهور همه شئون زندگی غربی را تحت تأثیر قرار داد و به سرعت ادبیات دیگر ملل جهان را نیز دگرگون کرد. این پژوهش با بررسی بسترهای شکل¬گیری رمانتیسم در ادبیات مصر به تحلیل شاخصه¬های رمانتیسم در داستان¬های «نجیب الکیلانی» می¬پردازد. او شاعر و نویسنده مصری و از جمله اسلام¬گرایان متعهد و پیشگام ادبیات اسلامی است، که متأثر از تحولات اجتماعی و سیاسی و اوضاع حاکم بر جامعه، پذیرای مکتب رمانتیسم گردید و با این جریان ادبی گسترده همراه شد. پژوهش حاضر با بازخوانی چهار داستان «حمامه سلام»، «حکایه جادالله»، «فی الظلام» و «الربیع العاصف»، به تحلیل مضامین رمانتیسم در داستان¬های کیلانی می¬پردازد و با بررسی تأثیر اندیشه¬های اسلامی او بر رمانتیسم جاری در داستان¬هایش تبیین می¬نماید که چگونه تفکر مذهبی نویسنده می¬تواند به قالب و مکتبی غربی، رنگ و بویی اسلامی دهد. یاس، گله و شکایت، بدبینی، امید به آینده روشن، بیان دردهای جامعه و... از مولفه¬های رمانتیسم کیلانی است که در این پژوهش بررسی شده است. اخلاق¬گرایی، عشق عفیفانه، برقراری عدالت ، دعوت به صبر، توجه به مال حلال و حرام، نمایاندن راه¬های توبه و... ماحصل جهان¬بینی اسلامی کیلانی و وجه تمایز رمانتیسم او محسوب می¬شود

خطبه های حضرت زینب و ام کلثوم(س) و امام سجاد(ع) از تأثیرگذارترین خطبه های پس از واقعه ی عاشورا است. آنان برای انجام رسالت خود، مهم ترین و کارآمدترین وسیله و قالب بیان عصر خویش یعنی خطبه را برگزیدند و با رعایت شرایط مخاطبان «حال و مقتضا»، خطبه هایی در اوج تأثیرگذاری بر مخاطب ایراد نمودند. با تأمل در خطابه ی اسیران کربلا، می توان به ویژگی های بی نظیر خطابی و ادبی آن، پی برد. از ویژگی های بارز این خطبه ها فصاحت و بلاغت آن است که به صورت به کارگیری الفاظ و مفاهیم آشنا و رایج برای مخاطبان، بهره گیری از ویژگی های خطبه و لوازم و فنون مختلف اقناع مانند تأکید، تکرار، سوگند و شورانگیزی، ترغیب و تهدید و بهره گیری از عناصر جالب و جذاب برای جلوگیری از خستگی مخاطبین؛ گزینش واژه های واضح، صریح و فصیح، انتخاب الفاظ مناسب با توجه به موقعیت، تنوع تعابیر در بیان موضوع واحد، تنوّع طلبی برای القاء هر چه بیشتر و بهتر مطالب؛ بیان آهنگین و سجع گونه، تشبیه ها و تمثیل هایی متنوع برای القای هرچه بهتر معانی و استفاده از فنون ادبی معانی و بیان و بدیع به کار رفته است که به زیبایی و تأثیرگذاری این خطبه ها افزوده است و مقدمه ی قیام هایی چون قیام توّابین و مختار ثقفی را پایه-ریزی کرده است. در این مقاله، ضمن اثبات شناخت بالای گوینده ی این خطابه ها با ویژگی های تأثیرگذار خطبه، به تجزیه و تحلیل ادبی آن خواهیم پرداخت.

در شعر معاصر به موسیقی بیرونی و کناری کم تر توجه شده و شاعران برای غنی سازی موسیقی شعرشان به موسیقی درونی روی آورده انداز جمله این عناصر موسیقی برآمده از تکرار است؛ تکرار در سطوح مختلف تکرار حروف، واژگان، جمله و عبارت در شعر معاصر دیده می شود.احمد مطر شاعر معاصر عراقی نیز می کوشد تا با به کارگیری تکرار، به هدف و غایت اصلی شعر خویش که همان بیان مفاهیم و محتوای درونی است،دست یابد.نتایج برآمده نشان می دهد که پدیده تکرار یکی از اصلی ترین عوامل موسیقیایی در شعر وی به شمار می رود و این قابلیت را دارد تا شاعر به کمک آن به بیان اندیشه های خود بپردازد.

اساطیر، بیانگر نگاه ملت های کهن به زندگی بوده وهمچون وسیله ای برای تعبیر حیات و هستی و میل جستجوگری انسان قلمداد می شود. منابع اسطوره همچون"سرزمین سوخته" اثر تی. اس.الیوت، همراه با اولین عوامل موثر در کاربرد آن از غرب وارد دنیای عرب شده است وپس از رستاخیز ادبی و برقراری ارتباط با فرهنگ و تمدن مغرب زمین بهره گیری از اسطوره ها در شاعران عربی شکلی تازه به خود گرفت. از جمله این شاعران عربی، شاعر سوری یوسف الخال (1917-1987م) می باشد از پر بسامدترین اسطوره ها در اشعار او، شخصیّت پیامبران و به خصوص شخصیّت مسیح(ع) است که به دلیل در برداشتن مفاهیم رستاخیزی و پیروزی، از پرکاربردترین اساطیر در دیوان یوسف الخال به شمار می رود و به شیوه های گوناگون در شعر او نمود پیدا می کند. علاوه بر شخصیت مسیح(ع)، شاعر از شخصیت های دینی: ایوب(ع)، به عنوان نماد صبر و شکیبایی، ابراهیم(ع) به عنوان نماد حیات بخشی و فداکاری و آدم(ع) به عنوان نماد خطاکاری ونافرمانی بهره جسته است و گاه از امید بخشی موسی(ع) و قربانی شدن اسحاق سخن می گوید.

در اوایل قرن بیستم، نقد اجتماعی مجالی برای جولان یافت. یکی از عرصه های نقد اجتماعی در ادبیات معاصر و به طور خاص در رمان تجلی یافته است؛ زیرا رمان به دلیل گستره وسیع و فضای باز خویش، بیش از هر نوع ادبی دیگر، تحت تأثیر شرایط و اوضاع جامعه قرار دارد و می تواند ساختار اجتماعی جامعه را در خود بازتاب دهد.. در ادبیات معاصر عربی و فارسی نیز به ویژه در رمان های نویسندگان برجسته، حقایق جامعه به خوبی ترسیم شده و خود گویا و تفسیر کننده بخشی از تاریخ جامعه معاصر به شمار می آید که از جمله این ادبای بزرگ در رمان عربی، نجیب محفوظ است. بر این اساس ما در این مجال برآنیم که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی واقعیت های اجتماعی جامعه معاصر مصر و ایران مسائل اجتماعی موجود در این دو رمان و به ویژه مسأله فقر و زنان را از جهت نقد اجتماعی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و از نتایج بدست آمده از این پژوهش، تأثیر فراوان فقر در ابعاد و زوایای مختلف زندگی مردم به ویژه رسیدن به فقر فرهنگی است و زنان در این جوامع بیش از مردان در معرض صدمات روحی و عاطفی قرار گرفته اند.