چکیده زمانی که روزنامه و روزنامه نگاری در حدود نیمه ی قرن نوزدهم میلادی در ایران پدید آمد، از پیدایش آن در غرب بیش از سه قرن می گذشت. پیدایش روزنامه در ولایات با تأخیر بیشتری همراه بود، این تأخیر در بروجرد و لرستان، طولانی تر هم شد. نخستین روزنامه در بروجرد بیضاء است که در 1327 ه ق منتشر شد ولی انتشار آن چندان ادامه نیافت. به رغم تلاش فعالان سیاسی اجتماعی، تا دوره ی بعد از شهریور 1320 روزنامه ای در بروجرد منتشر نشد. فروپاشی حکومت رضا شاه، هر چند با یورش متفقین به ایران صورت گرفت، فضایی از آزادی بر کشور را حاکم ساخت، که در نتیجه ی آن، احزاب سیاسی متعدد و مطبوعات بی شمار اما مستقل از دولت پدید آمدند. در شهر بروجرد، که فاقد روزنامه ی محلی بود، روزنامه راز توسط دکتر ابوتراب رازانی تأسیس و منتشر شد (1323 – 1326). راز به عنوان یک نشریه ی مسئولیت پذیر در حوزه اخلاق اجتماعی به دنیای مطبوعات گام نهاد و در نیمه ی نخست انتشارش به خوبی در این جهت ایفای نقش نمود. با پایان یافتن جنگ جهانی دوم، ارتش های بریتانیا و آمریکا خاک ایران را ترک کردند، اما خودداری شوروی از بیرون بردن نیروهایش از ایران، کشور را در کانون چالش های بین المللی گرفتار ساخت. در صحنه ی داخلی، با انتخاب دوباره ی احمد قوام به نخست وزیری در بهمن 1324، رقابت های گروه های سیاسی و مبارزات قلمیِ روزنامه نگاران، به اوج رسید و فضای سیاسی جامعه بسیار احساسی و ملتهب گردید. در چنین فضایی، راز رویکرد روزنامه نگاری خود را به آرامی تغییر داد و شکلیِ سیاسی به خود گرفت. با تأسیس و رشد یکباره ی حزب دموکرات ایران، حزب وابسته به قوام، راز از تابستان 1325 به آن پیوست و به یک نشریه حزبی و شبه ارگان، تبدیل شد. دکتر رازانی نیز مهیا شد تا به پشتوانه ی حزب حاکم، کرسی نمایندگی مردم بروجرد در مجلس پانزدهم را به دست آورد. ایجاد شکاف در تشکیلات محلی حزب دموکرات ایران و عدم حمایت رهبران حزب از رازانی، او را در رسیدن به این هدف ناکام گذاشت. این شکست، راز را به روزنامه ی منتقد دولت قوام تبدیل کرد، موضعی که بر آن چندان پایدار نماند. زیرا دلزدگی سیاسی مدیر راز زمینه را برای تعطیل شدن این روزنامه فراهم ساخت. اما راز آغازگر دوران پر رونق روزنامه نگاری در بروجرد شد و تحت تأثیر آن، تا پیش از مرداد 1332 نزدیک به ده عنوان روزنامه را بروجردی ها بوجود آوردند.