سلامتی و تامین آن یکی از مقوله هایی است که از دیرباز مورد توجه بشر بوده است. ولی در گذشته، مقوله سلامتی به عنوان یک پدیده اجتماعی تلقی نمی شد و بیشتر به عنوان یک پدیده فردی به حساب می آمده است.با شکل گیری حکومت های مردم سالار، تامین سلامتی به عنوان یک حق و درخواست اجتماعی در مجموعه وظایف دولت ها قرار گرفته است، از طرف دیگر دولت ها منابع محدودی در اختیار دارند و باید آنرا میان بخش های مختلف تخصیص دهند، از این رو توزیع مناسب تسهیلات بهداشتی و استفاده کارا از این امکانات بسیار مهم و حیاتی تلقی می شود.در این راستا در مقاله حاضر در ابتدا به منظور ارزیابی کارایی بخش بهداشت و درمان استان ها، از روش تحلیل پوششی داده ها (dea) و از هر دو رهیافت نهاده محور و ستاده محور و همچنین به منظور رتبه بندی واحدهای کارا از روش ابرکارایی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد از طریق مدیریت صحیح و بهبود در مقیاس(از طریق متعادل نمودن توزیع نهاده ها)، امکان افزایش کارایی در بخش بهداشت و درمان وجود دارد. در ادامه با توجه به آنکه عواملی خارج از حیطه نظام سلامت وجود دارند که بر کارایی بخش بهداشت و درمان موثر هستند، این عوامل، در دو سطح فردی و اجتماعی برای 30 استان طی سال های 86-1383 در نظر گرفته شده است. سطح فردی متغیرهای عادات بد غذایی و هزینه های بهداشتی افراد و سطح اجتماعی متغیرهای نرخ سواد، نرخ پوشش بیمه و gdp سرانه را در بر می گیرد. نتایج حاصل از تخمین این عوامل بر روی کارایی بخش بهداشت، نشان دهنده تاثیر منفی متغیرهای عادات بد غذایی، هزینه های بهداشتی افراد و تاثیر مثبت نرخ سواد است همچنین متغیر gdp نیز پس از گذشتن از حد آستانه دارای تاثیر مثبت بر کارایی است. یکی از نتایج قابل تامل آن است که نرخ پوشش بیمه در تمام سال های مورد بررسی دارای تاثیر منفی بر کارایی بخش بهداشت و درمان است که لزوم توجه بیشتر در جهت بهبود سیستم های بیمه را می طلبد.علاوه بر آن نتایج نشان می دهد می توان عوامل فردی را از طریق تغییر در عوامل اجتماعی بهبود بخشید، بدین معنی که می توان عادات بد غذایی را از طریق افزایش نرخ سواد جامعه خصوصاً سواد بهداشتی و هزینه های بهداشتی افراد را از طریق افزایش کارایی سیستم های بیمه ای و بالا بردن سهم بیمه ها و دولت در تامین هزینه های درمانی مردم بهبود بخشید، که این امر مستلزم توجه بیشتر به عوامل اجتماعی نسبت به عوامل فردی در بهبود کارایی بخش بهداشت و درمان است.