خط کوفی درطلیعه ظهور اسلام ، در تمام قلمرو جهان اسلام گسترش و رواج پیدا کرد ، بواسطه اهمیت کتابت و ارزش قلم در اسلام ، همچنین ضرورت نشر قرآن ، شرایطی بوجود آمد که هنر خوشنویسی ، به سرعت به یکی از نشانه ها و شاخصه های هنری اسلام تبدیل شد ودیری نپایید این هنر، با قابلیت انعطاف پذیری وشکل پذیری اش، در تمام ابعاد زندگی مسلمانان به ویژه درمعماری ،ظروف سفالی ،اشیاءفلزی ، پارچه ها وغیره به نحوی ازانحاء گسترش پیدا کرد.از این میان، معماری مناسب ترین وفراگیر ترین عرصه رشد و شکوفایی این هنر گردید.خط کوفی در قالب کتیبه ها ، به معماری هویت جدیدی بخشید وتبدیل به یک عنصر حیاتی در فضاهای مذهبی شد. این خط تقریبا تا قرن پنجم بطور مداوم در همه هنرها مورد استفاده قرار گرفت اما بعد از آن با ظهور اقلام سته ورواج خط نسخ ، استفاده از خط کوفی محدود به معماری شد . در همه این ادوار،رسم الخط مشخصی برای آموزش خط کوفی وجود نداشت ، لذا هنرمندان ، کاتبان وکتیبه نویسان، بنا به ذوق فردی اشان این خط را می نوشتند ، این امر موجب پدید آمدن نمونه ها و شیوه های مختلفی در خط کوفی گردید.از میان این خطوط مختلف،خط کوفی معقلی و خط بنایی ، توسط ایرانیان، توانست هماهنگی کاملی با معماری بر قرار کند.یعنی حرف الف با کوچکترین واحد معماری،آجر، انطباق کامل پیدا کردومبنای هندسه یک آجر با حرف الف یکسان در نظر گرفته شد، این امر خط را از محدوده تعریف شده کتیبه ها به بیرون سوق داد، در نتیجه هنرمندان و معماران توانستند سرتا پای فضاهای معماری اسلامی را با نوشته های قرانی و دینی بپوشانند. کتیبه های باقی مانده از این دوران؛ قابلیت ، پختگی وتنوع خطوط مختلف کوفی در معماری ایران را نشان می دهند .این رساله به روش توصیفی وتحلیلی، ساختار وقابلیت های ویژه خط کوفی را در دوره های سلجوقی تا دوره صفویه ، بر اساس کتیبه ها ی باقی مانده مورد ارزیابی قرار می دهد و به وجوه ممتاز وبرتر خط کوفی می پردازد .

چکیده: احترام و علاقه قلبی شیعیان از دیرباز بر خاندان پیامبر اسلام (ص) آشکار بوده است، همانا این احترام در محل دفن این بزرگـواران با قـرار دادن صـندوقی چـوبین و یا ضـریحی نمـایان مـی گشته است که این امر زیارت ولی مـدفـون را بر زواران راحـت تر و آسان تر می نماید. مضجع شریف امام رضا(ع) از حدود دویست سال پس از شهادت ایشان به بعد مزین به سنگ قبر و صندوق قبر های متفاوتی از جنس سنگ و چوب می شود. اما از زمان صفویان صندوق قبر ها به فرمی به شکل ضریح تغییر پیدا می کند و در دوره نادرشاه ضریح چوبی به ضریحی فولادی تبدیل می شود. تغییر مواد ساخت ضریح از چوب به فلز رشدی چشمگیر بود تا در دوره های بعدی شاهد ایجاد ضریح های فلزی ساده و ضریح هایی با اسکلت چوب و پوشش ورق طلا و نقره را داشته باشیم. ضریح چهارم امام رضا(ع) که به علت وجود ورق طلا و نقره برای پوشانندگی سطح چوب به ضریح شیر و شکر معروف است، اوج ساخت ضریح در 50 سال گذشته می باشد. این ضریح که تمام اجزای یک ضریح را داراست با کتیبه های موجود و تزئینات خاصش مواردی را در امر ضـریح سازی روشـن می سازد که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و جمع آوری اطلاعات و تصاویر، به صورت میدانی و کتابخانه ای بوده است. کلمات کلیدی: ضریح، تزئینات، کتیبه، هنر شیعی.

علم علاوه بر جنبه ی آئینی و نمادینی که دارد، دارای ویژگی های بصری فراوانی است: حجم بزرگی که خود شامل چندین حجم کوچک تر و مختلف است، که یک حجم واحد را تشکیل داده اند. این حجم با حرکت کامل تر می شود، حرکتی که در علم ها وجود دارد یک حرکت واقعی است و نه بازنمایی و یا توهمی از حرکت. استفاده از هنر اصیل ایرانی - اسلامی در طراحی ساخت احجام شهری و ایجاد فضای زیبا در شهر، یکی از ضرورت های زندگی معاصر است. در این پروژه سعی گردیده تا با تاثیر و الهامی که از علم های عاشورایی گرفته می شود احجامی ساخته شود که بتوان برداشت و خوانش جدیدی از نمادهای عاشورایی و ایجاد اثر هنری مبتنی بر اصالت ایرانی - اسلامی در مبلمان شهری زندگی معاصر بکار برد