نوشتار حاضر ، پژوهشی نو درباره اخلاق معاشرتی از دیدگاه و سیره حضرت علی(ع) با تکیه بر نهج البلاغه است.بی شک آشنایی با مجموعه ی آموزه های دینی ، احیاگر نوعی اعتدال و روشن بینی نسبت به زندگی اجتماعی است.این رساله مشتمل بر دو فصل است که سعی شده از کتب اخلاقی ، روایی و تاریخی در این زمینه تاحد امکان بر اساس روش تحقیق توصیفی تحلیلی استفاده شود. از مجموعه مطالب مندرج در این پژوهش ، چنین به دست می آید که رفتارهای انسان در همنشینی با دیگران را اخلاق معاشرتی می نامند که عواملی مانند احسان ، اصلاح فیمابین و ...باعث تقویت آن و عواملی نیز باعث تخریب اخلاق معاشرتی می شود. حضرت علی(ع) به عنوان الگوی ولایت با اعضای خانواده و جامعه به بهترین نحو معاشرت داشتند.ایشان اطاعت از والدین و نیکی کردن به آنها راتوصیه می نمودند و نسبت به همسرشان توجه خاصی داشتند وبه ایشان در کارهای خانه کمک می کردند.نسبت به تربیت و آموزش و رابطه عاطفی داشتن با فرزندان توصیه هایی می فرمودند و خود ایشان نیز در سیره عملی به آن اهمیت می دادند. امام علی(ع) به خویشاوندان احترام همراه با محبت داشتند و حقوق آنها را رعایت می کردند. حضرت(ع) نسبت به اعضای جامعه معاشرت ایده آل داشتند.بطورمثال : بسیار مهمان نواز بودند و نسبت به همسایگان خوش رفتاری می کردند و در انتخاب دوست دقت می کردند و به عیادت آنها می رفتند. حضرت علی(ع) نسبت به قشرهای مستضعف جامعه نیز همین روش را داشتند و برای خدمتکاران خود به عنوان یک معلم اخلاق بودند.در رابطه با یتیمان و نیازمندان بسیار مهربان و حقوق ایشان را رعایت می کردند.حضرت(ع) نسبت به رفتار با کفار و اهل کتاب همراه رعایت احتیاط ، بدرفتاری نمی کردند.به خاطر معاشرت سالم حضرت(ع) ، برخی از مخالفانشان به ایشان جذب می شدند و در دوران زمامداریشان نیز تمام اصول معاشرت را رعایت می نمودند.