نام پژوهشگر: خیرالله نورایی نژاد
خیرالله نورایی نژاد بهرام علیزاده
چکیده: میدان مارون در جنوب فروافتادگی دزفول شمالی و در بخش میانی زون ساختاری زاگرس چین خورده ساده در امتداد تاقدیس های آغاجاری و رامین قرار گرفته است. بر اساس خصوصیات پتروفیزیکی و اطلاعات فشاری میدان ، مخزن آسماری به ترتیب پنج زون تولیدی و هشت بخش تقسیم شده است. هدف از انجام این مطالعه زون بندی مخزن و تعیین کیفیت هر زون با استفاده از پارامتر های ژئوشیمیائی و پارامترهای پتروفیزیکی در میدان مارون بوده است. استفاده از نمودار های مثلثی جهت تعیین ترکیب شیمیایی نفت ها نشان داد که تمامی نفت های زون های مخزن در محدوده نفت های پارافینی (paraffinic oils) قرار می گیرند. قرار گرفتن نفت های زون های مختلف در چنین محدوده ای می تواند نشاندهنده بلوغ نسبتاً بالا در آنها باشد که از هر گونه پدیده تجزیه زیستی نیز در امان بوده اند. مقادیر بدست آمده از نسبت پریستان به فیتان (pr/ph)، تغییرات مقادیر pr/nc17 در برابر ph/nc18 و همچنین مقادیر نسبت tar و پارامترهای دیگر ژئوشیمیایی حاکی از این واقعیت می باشد که سنگ منشاء تشکیل دهنده نفت زون های مخزن آسماری یکی بوده و تحت شرایط احیایی دریایی با شوری نرمال از ماده آلی جلبکی (کروژن نوع ii) مشتق شده و هیچ گونه فرایند باکتریایی بر روی آنها تاثیر نداشته است. روش انگشت-نگاری نفتی (reservoir finger imprint) انجام شده بر روی زون های نفت مخزن آسماری، میدان نفتی مارون در محدوده چا های مذبور دارای تداوم جانبی می باشد همچنین این پدیده با توجه به یکسان بودن سطح آب و نفت در چاه های مورد مطالعه و یکسـان بودن داده های فشار تایید شده است. بطور کلی بر اساس مطالعه صورت گرفته می توان گفت مخزن آسماری میدان مارون دارای یک تداوم جانبی و عمودی در سراسر میدان بوده و نفت زون های مختلف دارای یک سنگ منشا واحد می باشند. نتابج ارزیابی موید این مطلب است که مخزن آسماری میدان مارون دارای تداوم وارتباط در زون های تولیدی می باشد و مخزن فاقد زون تولیدی مستقل می باشد. بر اساس مطالعات پترفیزیکی، مشخص گردید که لیتولوژی اصلی سازنده زون های مختلف مخزن آسماری، اغلب از آهک دولومیتی و دولومیت آهکی، میان لایه های شیلی در قسمت های تحتانی و مقداری هم از ماسه سنگ و انیدریت تشکیل شـده اسـت، همچنین لیتولوژی اصلی سازنده زیرزون های مختلف مخزن آسماری، اغلب از ماسه سنگ، آهک دولومیتی و دولومیت آهکی همچنین درصدی انیدریت و میان لایه های شیلی درآن مشاهده شده است نسبت ضخامت خالص به ناخالص دارای یک روند افزایشی از زون یک تا چهار می باشد ولی به طرف پایین تر یک روند کاهشی نشان می دهد. درصد تخلخل در بخش های مختلف این مخزن متغیر بوده اسـت و متوسـط تخلخل در این مخزن بین 8 تا 18 درصد می باشد و در اکثر زون های مخزن خواص پتروفیزیکی به وسیله خواص لیتولوژکی کنترل می گردد. همچنین پارامتر های پتروفیزیکی به طرف شرق میدان از وضعیت مطلوب تری برخوردار هستند که مهمترین عامل آن تغییرات لیتولوژیکی به همراه تکتونیک محلی به نظر می رسد. به طور کلی، از سمت مناطق شرقی به طرف نواحی مرکزی و غربی میدان مارون، بر میزان ضخامت افق های نفت دار ماسه سنگی زون های افزوده می شود. در کل بررسی های صورت گرفته حاکی از آن است که زون های 1، 30 و زیرزون 36 بهترین زون های مخزنی هستند. لذابه منظور توسعه، انجام عملیات مشبک کاری در زیرزون های مذکور پیشنهاد می شود.