معصومه مرادی فرح آبادی محمود حبیب نژاد روشن
نیاز به منابع آبی با رشد جمعیت و افزایش فعالیتهای بشر در زمینه کشاورزی و صنعت و خانگی باعث بهره برداری بیش از اندازه از این منابع شده است. آبهای زیرزمینی یکی از منابع مهم مورد استفاده است که حجم آن به دلایل ذکر شده در حال کاهش است که پیامدهای زیادی از جمله کاهش جریان رودخانه در طی دوره های خشک، کاهش دسترسی به منابع آبی برای نسلهای آینده، از دست رفتن کیفیت و شوری آب و کاهش رفاه ساکنان حوزه آبخیز را در پی دارد. بدین منظور جهت بررسی روند سطح آب زیرزمینی روشها و مدلهای مختلفی بکار برده شده و گسترش یافته است. در این مطالعه که در دشت ساری – نکا انجام شده است، از روش رگرسیون چند متغیره برای پیش بینی نوسانات آب زیرزمینی استفاده شده است. در این مطالعه مدلسازی با استفاده از روش حداقل مربعات انجام گرفته است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که با استفاده از داده های مورد نیاز، شامل دبی رودخانه و بارندگی و تبخیر و دما، مراحل مدلسازی با موفقیت انجام شده و مدل به خوبی توانسته است سطح آب زیرزمینی را در چاههای مورد مطالعه شبیه سازی نماید. مرحله اعتبار سنجی در دو دوره 6 ساله و 3 ساله انجام شده است. با توجه به نتایج حاصل شده مشاهده می شود که برای پیش بینی 6 سال، در چاه بزمین آباد و سه راه اسلام آباد اکثر این مقادیر معنی دار نبوده و در این دو چاه مدلسازی به صورت موفقیت آمیزی انجام شده است. در چاه دنگسرک مدل نتوانسته است پیش بینی چندان خوبی را انجام دهد و در چاه دولمرز بین مقادیر مشاهده شده از سطح چاه و مقادیر پیش بینی شده توسط مدل اختلاف معنی داری مشاهده می شود. در حالیکه پیش بینی برای دوره 3 سال به جز برای سطح آب زیرزمینی در چاه سراه اسلام آباد در موارد دیگر موفقیت آمیز بوده است. در سطح کل دشت نیزمدل توانسته است نوسانات آب زیرزمینی را در مرحله مدلسازی به خوبی شبیه سازی کند هرچند که پیش بینی مدل در طی دوره 6 ساله رضایت بخش نبوده است اما برای سه سال، پیش بینی خوبی صورت گرفته است. سطح آب زیرزمینی از سال 65-1364 تاسال 67-1366 افزایش داشته و سپس تا سال 82-1381 سیر نزولی داشته و از آن به بعد به صورت صعودی افزایش یافته است. اما به طور کلی یک روند صعودی در سطح آب زیرزمینی در منطقه مشاهده می شود و از میانگین سالانه 39/1 متر در سال آبی 1364-65 به 24/2 متر در سال 1385-86 رسیده است. همچنین بارندگی و دبی رودخانه تاثیرگذارترین عامل در نوسانات سطح آب زیرزمینی می باشند.
