نام پژوهشگر: محمدهاشم رضایی
شهلا دودی محمد شبیری
در طی دو قرن گذشته به ویژه نیم قرن اخیر، فعالیت های انسان در کره زمین از چنان ابعادی برخوردار شده است که آثار و پیامد های آن بیش از پیش بقای او و سایر موجودات را در معرض انواع تهدیدها و بسیاری از نظام های طبیعی را که حاصل میلیون ها سال تکامل هستند، در معرض انواع مخاطرات قرار داده است . توجه بیش از حد به پیشرفتهای اقتصادی باعث غفلت از پایه های اصلی این پیشرفتها یعنی محیط زیست شده است. ایران نیز، از سه دههء پیش تاکنون، با دو پدیدهء بسیار مهم روبرو بوده است. اولا : رشد جمعیتی با نرخ 3.2% در سال که باعث شده است جمعیت کشور مان از سال 1353 تا کنون تقریبأ دو برابر شود، ثا نیأ اینکه ایران با سرعتی بیش از کشورهای همجوار رو به صنعتی شدن پیش میرود. چنانچه بخواهیم، بدون از دست دادن و تخریب بیش از حد منابع و داراییهای طبیعی، جوابگوی این رشد جمعیت و این میزان توسعه باشیم، باید از راهکارهای اساسی استفاده نماییم. استفاده از سیستم آموزشی می تواند یکی از این راهکارها باشد. از طریق آموزش می توان توصیفاتی برای استفاده از منابع و ثروتهای ملی ارائه داد، می توان مهارتها و نگرشهای مورد نیاز برای رسیدن به سطح بالاتری از مسئولیتهای اجتماعی و درک عمیقتری از کیفیت زندگی ایجاد نمود و در رابطه با مسئولیتهای اجتماعی می توان مشاغل جدیدی که لازمه دستیابی به پایداری زیست محیطی است ایجاد نمود. در مطالعه حاضرسعی شده است که ایجاد رشته آموزش زیست محیطی را در هنرستانهای فنی و حرفه ایی کشور بعنوان یک ضرورت معرفی نمود. سوالات این پژوهش عبارتند از : 1- آیا ایجاد رشته آموزش زیست محیطی در هنرستانهای فنی و حرفه ایی، آگاهی و دانش لازم در جهت حفظ محیط زیست را در بین هنر آموزان کشورایجادمی نماید؟ 2 – آیا هنر آموزان هنرستانهای فنی و حرفه ایی کشور، بعد از دانش آموختن قادر به اخذ تصمیم در امور مربوط به حفظ محیط زیست خواهند بود؟3 – آیا آموزش در رشته زیست محیطی به گونه ایی خواهد بود که دانش آموزان بتوانند بعد از دانش آموختگی به عنوان یک نیروی ماهر یا نیمه ماهر در جهت رسیدن به اهداف زیست محیطی در جامعه، بکار گرفته شوند؟4 – آیا دانش آموختگان هنرستانهای فنی حرفه ایی در رشته زیست محیطی قادر به انجام فعالیتهایی در جهت بالا بردن آگاهیهای عمومی، در رابطه با رفتارهای فردی و جمعی در جامعه خواهند بود؟ این تحقیق به صورت یک کار میدانی الکترونیکی انجام گرفته است و سعی شده است بصورت بررسی های تطبیقی و با استفاده از تجربیات کشورهای گوناگون، یک برنامه آموزشی زیست محیطی مناسب ارائه گردد. این برنامه آموزشی با ایجاد آگاهیها و مسوولیتهای فردی و جمعی در رابطه با مسایل زیست محیطی نقش اساسی را دراجرای راه حل های کاربردی مسایل زیست محیطی کشور می تواند ایفا نماید. با تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از سایر کشورها و مشاهده اثرات حاصل از ایجاد رشته آموزش زیست محیطی در کشورهایی نظیر کشور های عضو اتحادیه اروپا، چند کشور آسیایی و نیجریه بعنوان یک کشور افریقایی، صحت فرضیه اول تحقیق یعنی ایجاد آگاهی و دانش در بین هنر آموزان هنرستانهای فنی و حرفه ایی ، به اثبات رسید و در مورد فرضیه دوم مبنی بر توانمند ساختن دانش آموختگان رشته زیست محیطی در اخذ تصمیمات زیست محیطی، نتایج نشان می دهند که نوع و شیوه آموزش و همچنین توانایی فردی دانش آموزان موثرترین عوامل می توانند باشند. همچنین نتایج حاصل از تحقیق در کشورهایی گوناگون نشان دادند که ایجاد رشته های فنی و حرفه ایی از جمله رشته آموزش زیست محیطی، کارآمدترین راهکار برای تامین نیروی انسانی ماهر و نیمه ماهر برای بازار کار میباشد. در رابطه با فرضیه چهارم تحقیق، یعنی قادر بودن دانش آموختگان رشته آموزش زیست محیطی در بالا بردن آگاهی های فردی و جمعی در مورد مسائل زیست محیطی، نتیجه ایی مطلق در تمامی کشورها به دست نیامد و بنا برتحقیقات محققین، آگاهی ازمسائل زیست محیطی به تنهایی برای ایجاد چنین توانایی کافی نخواهد بود. با تحلیل کلی نتایج به دست آمده میتوان ادعا کرد که ایجاد رشته آموزشهای زیست محیطی می تواند موثرترین راهکار برای ایجاد آگاهیهای زیست محیطی، تربیت افرادی توانمند در رابطه با ارائه راه حلهای زیست محیطی و بهترین شیوه برای تامین نیروی کار ماهر و نیمه ماهر در کشورهای در حال توسعه بوده و همچنین این افراد قادر خواهند بود که به میزان قابل توجهی در بالا بردن آگاهیهای عمومی در رابطه با مسائل زیست محیطی در جامعه تاثیر گذار باشند.
محبوبه ابرارمنش محمدرضا امام
حج فریضهای جهان شمول است ودارای ابعاد گوناگون فردی، اجتماعی، عبادی، اخلاقی و تربیتی است و هر کدام دارای فلسفه و اهدافی مخصوص به خود است که هدف اصلی آن ها تهذیب نفوس و انسان سازی و تربیت انسان است. این تحقیق علاوه بر معرفی عمل بزرگ عبادی، سیاسی حج به بررسی ابعاد مختلف اخلاقی تربیتی آن پرداخته که هر کدام از این ابعاد دارای آثار فردی و اجتماعی متعددی است که برای رشد و کمال انسان موثر واقع میشود. در این پژوهش سعی شده که با پاسخ به سوالات تحقیق، اهداف آن را که شناخت و بررسی آثار اخلاقی تربیتی حج و ابعاد اجتماعی، فرهنگی آن است، بیان کرده و تفاوت حج را با سایر عبادات، تحلیل و تبیین کند. روش پژوهش در این تحقیق، کیفی و بر محور تحقیقات کتابخانه ای است. حج به عنوان مجموعه کوچک شده دین بر ابعاد شناختی، عاطفی و رفتاری انسان تأثیرگذار است و با انجام اعمال و مناسک حج و در پرتو ذکر و یاد خدا، آرامش روانی حج گزار افزایش مییابد و به تقویت اراده و تهذیب نفوس میپردازد. افزون بر آن حج علاوه بر این که نمونه اعلای بندگی و عبودیت محض است، عامل موثری برای وحدت مسلمین، مبارزه با تعصبات نژادی و وسیلهای برای آگاه شدن از مسائل سیاسی و تبادل اندیشه است.
اقدس صادقی پور جوپاری علیرضا منظری توکلی
پژوهش حاضر با هدف بررسی روشهای تربیتی مستتر در آیات قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (ع) و کاربرد آن در تعلیم و تربیت انجام شده است. این پژوهش از نوع کتابخانه ای است بنابراین با مراجعه به کتب و منابع در دسترس و معتبری که حاوی مطالب مورد نظر در ارتباط با موضوع می باشد، اطلاعات لازم استخراج شده است. جامعه آماری این پژوهش تمام کتابهایی که در زمینه تعلیم و تربیت و مراحل آن تعریف شده، و در دسترس بوده اند. و نمونه گیری ما هدفمند، و نمونه ها آیات قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (ع) است که در ارتباط با روشهای تربیتی در تعالیم اسلامی است. هدف از انجام این تحقیق 1- شناسایی روشهای تربیتی آیات قرآن کریم، 2- شناسایی روشهای تربیتی ائمه معصومین (ع)، 3- تبیین جایگاه روشهای تربیتی استخراج شده از قرآن کریم و روایات معصومین (ع) در تعلیم و تربیت است. لذا با مراجعه به کتب و منابع در دسترس، که حاوی روشهای تربیتی قرآن و ائمه اطهار (ع) است، اطلاعاتی در این زمینه جمع آوری و براساس سوالات مطرح شده در پژوهش مورد شناسایی و طبقه بندی قرار گرفت. و نتایج ذیل بدست آمد: در خصوص بررسی روشهای تربیتی قرآن کریم و ائمه (ع) باید گفت: روشهایی که در روایات بکار گرفته شده اند، نیز برگرفته از روشهایی است که در آیات قرآن کریم برای تعلیم و تربیت انسانها از طرف خداوند متعال نازل شده است. در بررسی که به اهتمام نگارنده به عمل آمده در حدود پنجاه و شش روش تربیتی می توان از قرآن و سیره معصومین (ع) استخراج کرد، که در این روشها گاه به صورت مستقیم و کلامی به تربیت مردم پرداخته شده و گاه به صورت غیر مستقیم اما عینی و ملموس. مثل قصه، داستان و تمثیل های قرآن. در مورد جایگاه هر یک از روشهای تربیتی مذکور در تربیت باید گفت: علاوه بر روشها، در تربیت، مربی بایستی به مراحل تربیت عنایت ویژه بنماید که می توان به پنج مرحله تربیتی به شرح زیر در تعالیم اسلامی اشاره نمود، که این مراحل عبارتند از: مرحله تمهید، اسلام، ایمان، تقوی، و یقین. که هر یک از این مراحل مربوط به دوره خاصی از زندگی است. در آخر می توان نتیجه گرفت: انسان یک فرایند تعلیم و تربیت دائمی دارد. در کل، فرایند تعلیم و تربیت از خدا و به سوی خدا جریان دارد، و محدود به اهداف دنیوی نمی شود، بلکه تحقق اهداف دنیوی مقدمه وصول به هدفهای اخروی و غایی است.
غلامرضا صادقپور حسن کرمعلیان
در این پژوهش روش تحقیق از نوع تحلیل محتوای کیفی و بر اساس روش تحلیلی انتقادی از آثار تربیتی امام محمد غزالی بوده است.ضمن اینکه در تحلیل منابع تربیتی این دانشمندان، نگرش انتقادی به پاره ای از ایده های آنان در روشهای آموزشی، مسأله ای ضروری به نظر می رسد.این پژوهش به بررسی تحلیلی-انتقادی از مواضع تربیتی امام محمد غزالی پرداخته است. هدف عمده پژوهش، شناسایی و استخراج هدفها،اصول و روشهای تربیتی غزالی و نقد آنها بوده است.از آنجا که امروزه با گسترش وسایل ارتباط جمعی، عوامل بسیاری بر افکار و اندیشه های نسل جوان تاثیر گذارند،پرداختن به مبانی تربیتی دانشمندان اسلامی و آشنایی مربیان و دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت با آن ها؛می تواند، یکی از راههای اساسی مقابله با اندیشه ها و پیامدهای منفی ناشی از تهاجمات فرهنگی باشد.ابزار گردآوری اطلاعات بر پایه مطالعات کتابخانه ای به صورت فیش برداری از منابع دسته اول و دسته دوم بوده است.بدین ترتیب که ابتدا منابع دسته اول و سپس منابع دسته دوم و نتایج آنها مورد مطالعه قرار گرفته و ضمن یادداشت برداری از کتب، نشریات،مقالات، پایان نامه ها و سایت های اینترنتی معتبر تعلیم و تربیت برای فهم بیشتر و استنباط دقیق تر ، استفاده از روش تطبیقی لازم بوده است.یافته های پژوهش حاکی از آن است که از نگاه غزالی، تربیت عملی است که در طی آن مربی رسالت دارد، برای نیک بختی متربی در پی برانگیختن و پروراندن نهادهای خدادادی وی بر آید. هدفهای تربیت از دید غزالی به اهداف غایی،میانی و جزیی تقسیم می شوند. اصول تقدم تزکیه بر تعلیم، کرامت ذاتی انسان و تفرد، مهمترین اصول تربیتی و روش دفع افسد به فاسد، امر به معروف ونهی از منکر، مشاهده و تفکر از روشهای برجسته غزالی در تربیت هستند.آنچه از نتایج تحقیق حاصل می شود، این است که آرای تربیتی غزالی، نظریاتی هستند،مبتنی بر موازین عقلی، فراگیر، دارای سلسله مراتب، پاسخگو به نیازهای مادی و معنوی متربی، قابل تحقق و در نهایت در راستای مسیر انسان در نیل به حضرت حق. در عین حال افراطی گری در مواضع صوفیانه، تأکید بیش از حد به دانش و مهارتهای لفظی و ادبی به جای تکیه بر فعالیتها و تجارب مستقیم، ترغیب فعالیت های فردی به جای یادگیری مشارکتی و کنار گذاشتن شاخه هایی از دانش، به مانند فلسفه را می توان از جمله محدودیت ها در آرای تربیتی وی نام برد.
حمیدرضا عسگری محمدرضا سرمدی
هدف پژوهش حاضر مطالعه میزان استفاده از اینترنت و وابستگی به آن در میان دانشجویان سه دانشگاه و مقایسه آن می باشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیتِ گردآوری اطلاعات توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری شامل دانشجویانی است که در مقطع کارشناسی در حال تحصیل و حداقل یک سال تحصیلی را گذرانده باشند. نمونه ها به روش خوشه ای تصادفی انتخاب و حجم نمونه ها نیز با استفاده از جدول مورگان تعیین گردیده است. از میان 2000 دانشجوی دانشگاه آزاد، 800 دانشجوی رشته انسانی و از میان 1700 دانشجوی دانشگاه پیام نور نیز 800 دانشجوی رشته انسانی انتخاب شدند، بدین ترتیب طبق جدول مورگان برای هر دانشگاه 260 دانشجو انتخاب شدند. دانشگاه علمی کاربردی نیز شامل 28 دانشجوی کارشناسی بود که همه آنها بعنوان دانشجویان مورد مطالعه انتخاب شدند. این بررسی با استفاده از ابزار چک لیست و پرسش-نامه انجام پذیرفت، همچنین با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تحقیق از پایایی قابل قبولی برخوردار بوده است. یافته های تحقیق نشان داد محدوده سنی 20 الی 25 سال بیشترین استفاده از اینترنت را داشته اند، بیشترین استفاده از اینترنت را دختران بخود اختصاص داده اند. خانه و لپ تاپ بترتیب بعنوان مکان و وسیله ای که دانشجویان بیشترین استفاده از اینترنت را داشته اند انتخاب شدند، مقالات علمی – پژوهشی نیز بیشترین کاربرد استفاده از اینترنت را در میان دانشجویان داشته اند. نزدیک به 41 درصد از دانشجویان اینترنت را در پیشرفت تحصیلی موثر می دانند. همچنین بر طبق نتایج آزمون 64.3 درصد از دانشجویان کاربر عادی و مابقی کاربر در معرض خطر وابستگی به اینترنت بوده اند و هیچ کدام از شرکت کنندگان در این تحقیق معتاد به اینترنت نبوده اند.
مریم سلیمی محمدهاشم رضایی
هدف اصلی این پژوهش تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی بر اساس مولفه های سلامت جسم از قبیل بهداشت پوست و مو، بهداشت دهان و دندان، ورزش و تحرک بدنی، تغذیه، بهداشت محیط و بیماری هاست که در فرآیند پژوهش مولفه های آموزش روان از قبیل سلامت روان به عنوان کارکرد، سلامت روان به عنوان امری تفسیرکننده و ارتباطی، سلامت روان به عنوان توانایی و قابلیت وسلامت روان به عنوان امری اجتماعی وردبررسی قرارگرفته است. واحد تحلیل صفحات (متون،پرسش ها، تمرین ها،اشکال و نمودارها) بودند که درمجموع 5130 صفحه موردبررسی قرارگرفته است. بیشترین تعداد صفحه مربوط به کتاب ریاضی و کمترین آن مربوط به کتاب تفکر و پژوهش 43 جلد ) 92- بوده است. جامعه ی آماری این پژوهش همه کتاب های دوره ابتدایی سال تحصیلی 93-92 که شامل 11 عنوان فارسی، فارسی (مهارت های نوشتن) هدیه های آسمان، هدیه های آسمان کتاب کار، تفکر و پژوهش (کتاب کار)، کار و فن آوری مطالعات اجتماعی، تعلیمات اجتماعی، علوم تجربی، آموزش قرآن و ریاضی بوده است. یافته های پژوهش بر اساس روش آنتروپی شانون نشان داده شده است که از میان کتاب های درسی موردبررسی در دوره ابتدایی بیشترین توجه به آموزش مولفه های سلامت جسم در کتاب علوم تجربی و آموزش سلامت روان در کتاب فارسی و همچنین کم ترین توجه به آموزش سلامت جسم در کتاب فارسی و سلامت روان در کتاب تفکر و پژوهش بوده است.بیشترین پیام آموزش سلامت جسم در مولفه نگهداری و مراقبت از محیط زیست و کمترین پیام آموزش سلامت جسم در مولفه بهداشت دهان و دندان و بیشترین و کمترین پیام آموزش سلامت روان به ترتیب در مولفه سازگاری به عنوان کارکرد و مولفه استقلال به عنوان توانایی و قابلیت بوده است
سمیه کرمی سعید خرمرویی
چکیده ندارد.