مریم سامانی اسماعیل دردی پور
شکل های مختلف بور و منیزیم در خاک های حاشیه دریای خزر در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. شکل های غالب بور در این خاک ها به ترتیب شامل بور عصاره گیری شده با آب داغ> بور غیر اختصاصی جذب شده> بور در اکسی هیدروکسی منگنز > بور در سزکویی اکسید آمورف بود. بور قابل عصاره گیری با آب داغ دارای همبستگی مثبت در سطح 1درصد با بور اختصاصی جذب شده و بور غیر اختصاصی جذب شده دارای همبستگی با بور پیوند یافته با اکسی هیدروکسی منگنز و نیز بور اختصاصی جذب شده در سطح 1درصد بود. بور اختصاصی جذب شده دارای همبستگی معنی دار در سطح 1 درصد با ph خاک و همبستگی معنی دار در سطح 5 درصد با درصد رس خاک بود. شکل های مختلف منیزیم نیز شامل منیزیم محلول با دامنه 3 تا 69 میلی اکی والان بر لیتر ، منیزیم تبادلی با دامنه 91/0 تا 21/5 سانتی مول بر کیلوگرم، منیزیم غیر تبادلی با دامنه 5/3 تا 27/7 سانتی مول بر کیلوگرم و منیزیم کل از 54/0 تا 94/0 درصد بود. در این خاک ها منیزیم غیر تبادلی بیشترین درصد منیزیم کل را تشکیل می داد و منیزیم کل با همه شکل های منیزیم دارای همبستگی بود. همچنین منیزیم محلول دارای همبستگی مثبت در سطح 1 درصد با ph و در سطح 5 درصد با ec خاک بود.در این خاک ها مقدار بور در گیاه دارای همبستگی مثبت با بور خاک و ec وph بود. حد بحرانی بور خاک برای عملکرد نسبی ماده خشک گیاه 3 میلی گرم بر کیلو گرم و حد بحرانی برای جذب نسبی ماده خشک گیاه 4 میلی گرم بر کیلوگرم بود. حد بحرانی بور برای عملکرد نسبی دانه 3 میلی گرم بر کیلوگرم بود. در مورد منیزیم ، غلظت منیزیم در گیاه دارای همبستگی معنی دار با منیزیم محلول خاک بود. حد بحرانی منیزیم محلول برای عملکرد نسبی و جذب نسبی ماده خشک گیاه 30 و 26 میلی اکی والان بر لیتر و حد بحرانی منیزیم تبادلی برای عملکرد نسبی و جذب نسبی گیاه 2/2 و 75/2 سانتی مول بر کیلو گرم بود. با کاهش نسبت ca/b در صد عملکرد ماده خشک، فسفر، منیزیم، پتاسیم، سدیم و بور در گیاه افزایش یافت. با کاهش نسبت ca/mg عملکرد ماده خشک، غلظت کلسیم، سدیم، پتاسیم و فسفر کاهش و مقدار منیزیم افزایش یافت. در خاک های مورد مطالعه 71 در صد از خاک ها زیر حد بحرانی منیزیم محلول و 54 درصد خاک ها زیر حد بحرانی منیزیم تبادلی قرار داشتند و 95 درصد خاک ها بالاتر از حد بحرانی بور قرار داشتند.در این خاک ها نسبت وزنی کلسیم به بور از640:1 تا 5500:1 و نسبت اکی والانی کلسیم به منیزیم از1:2/1 تا 1:5/14 بود.
