نام پژوهشگر: نسترن مجد
نسترن مجد غلامحسین مروج
حشره کش های شیمیایی نقش عمده ای در حفاظت ذخایر غذایی جهان دارند. با این حال کاربرد آنها منجر به افزایش مشکلات زیست محیطی و اثرات نامطلوب علیه انسان و بروز مقاومت در آفات شده است. امروزه برنامه-های در حال رشد کشاورزی پایدار در تلاش است تا از گسترش و شیوع آفات و بیماری های متعددی که سبب خسارت جدی به محصولات کشاورزی می شوند، بدون برهم زدن تعادل طبیعی اکوسیستم و از طریق جایگزین-شونده های کم خطر و ایمن تر جلوگیری کند. در تحقیق حاضر اثرات اسانس های سیر، گشنیز و گل پر مورد مطالعه قرار گرفت. در بررسی اثر سمیت تنفسی بیشترین سمیت در اثر اسانس سیر و علیه حشرات کامل نر با lc50 معادل 73/0 میکرولیتر بر لیترهوا و کمترین سمیت در اثر اسانس گل پر علیه حشرات کامل ماده با lc50 معادل99/74 میکرولیتر بر لیترهوا پس از 24 ساعت اسانس دهی مشاهده شد. بر اساس معیار lc50 تماسی در مدت 24 ساعت بیشترین سمیت مربوط به اسانس سیر علیه حشرات کامل نر با lc50 معادل13/0 میلی لیتر بر مترمربع و کمترین سمیت مربوط به اسانس گل پر علیه حشرات ماده با lc50 معادل67/1 میلی لیتر بر مترمربع بود. بررسی میزان دوام اسانس ها نشان داد که میزان lt50 اسانس های سیر، گشنیز و گل پر علیه حشرات کامل نر به ترتیب 69/33، 79/10 و 58/12ساعت و علیه حشرات کامل ماده به ترتیب 48 /35، 77/11 و 38/12 ساعت بود. نتایج مقایسه اثرات دورکنندگی اسانس ها روی حشرات کامل نشان داد که میزان دورکنندگی اسانس گشنیز پس از پنج ساعت اسانس دهی علیه حشرات کامل ماده با میزان67/60 درصد نسبت به سایر اسانس ها بیشتر بود. کمترین میزان دورکنندگی علیه حشرات کامل نر و در اثر اسانس سیر (33/29 درصد) مشاهده شد. بررسی شاخص های تغذیه ای حشرات کامل نشان داد که در غلظت دو میکرولیتر بر دیسک آردی، اسانس سیر با میزان شاخص بازدارندگی کلی 29/153 نسبت به سایر اسانس ها دارای اثرات بازدارندگی تغذیه ای بیشتری بود. نتایج بررسی حاضر نشان داد که اسانس های سیر، گشنیز و گل پر می توانند به عنوان جایگزین شونده های گیاهی موثر با پتانسیل بالا جهت حفاظت محصولات انباری از حمله سرخرطومی گندم به کار برده شوند.