نام پژوهشگر: عاطفه مرزبان

بررسی سیر تحول همزمان کاشی و رنگ در معماری دوره اسلامی از آغاز تا پایان عصر صفوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1387
  عاطفه مرزبان   جواد نیستانی

کاشی کاری به عنوان برجسته ترین تزیینات در معماری دوره اسلامی شناخته شده است و بسیاری را عقیده بر این است که ایران اولین کشوری است که از کاشیکاری به عنوان عامل تزئین و سپس استحکام بنا از آن بهره گرفته است. هر چند کاشیکاری در سده های نخست اسلام به دلیل تحولات عظیم سیاسی – فرهنگی- هنری و جا افتادن دین اسلام در میان ایرانیان روندی کند داشت، اما در دوره های بعدی اسلام به خصوص از دوره سلجوقی به پیشرفت قابل ملاحظه ای دست یافت تا دوره صفوی که به اوج تکامل و پیشرفت خود رسید. هدف در این پایان نامه بررسی سیر تحول همزمان کاشی و رنگ در معماری دوره اسلامی از آغاز تا پایان عصر صفوی است که طی چهار فصل به بررسی این موضوع پرداخته شده است. نتایج بررسی نشان می دهد که پنج عنصر تزئینی یعنی کتیبه ها، نقوش هندسی، نقوش گیاهی، نقوش جانوری و انسانی و رنگ پایه و اساس تزئینات کاشیکاری را تشکیل می دهند. کاربرد رنگ جدای از وجه کاربردی آن در کاشی حاکی از بازتاب رفتارهای فرهنگی در هر زمان و مکان است. عناصرذکر شده در دوره های مختلف با تغییر و تحولات و شدت و ضعف همراه بوده و تحت تاثیر عوامل مختلفی، همچون توانمندی های استادکاران، امکانات اقتصادی، خط مشی های سیاسی، اندیشه و باورهای دینی در هر دوره تاریخی بوده است.