معماری مسکونی قدیم گیلان (و به طور خاص لاهیجان) به لحاظ پایداری در برابر عوامل جوی، مقاومت در برابر زلزله های سخت، وایجاد شرایط آسایش و آرامش فیزیکی و روانی برای ساکنان این استان از نمونه های خوب، موفق و قابل تأمل گونه های معماری در کشور است. این معماری سالها(تا پیش از ورود مدرنیزم به ایران) براساس یک الگوی کالبدی ساخته می شده است که ماندگاری و دیرپایی الگو نشان از پاسخ گویی آن به نیازهای گوناگون و متنوع مردم آن روزگار است. اما امروزه با توجه به رشد شهرنشینی و افزایش جمعیت در شهر، کمبود زمین و افزایش قیمت آن، گرایش به سمت ساخت خانه های آپارتمانی با پیروی از الگوی آپارتمانهای تهرانی افزایش یافته که به هیچ عنوان مناسب شرایط اقلیمی و فرهنگی این منطقه نیست. در این تحقیق با رویکرد به مباحث مطروحه در علوم رفتاری تلاش می کنیم دریابیم که پاسخگویی مسکن دیروز لاهیجان به نیازهای مردم چگونه جاصل می شده است. و اینکه دلایل ناسازگاری میان مسکن امروز و نیازها و رفتارهای مردم چیست. و آیا می توان به الگویی مناسب برای مسکن امروز لاهیجان دست یافت یا خیر. برای گردآوری اطلاعات جهت دست یافتن به پاسخ سوالات خود از منابع کتابخانه ای، پرسش نامه و مصاحبه استفاده کردیم. و روش تحقیق توصیفی است. پس از تحقیقات خود به این نتیجه رسیدیم که در مسکن قدیم گیلان دو عامل انعطاف پذیری و تطبیق پذیری، رعایت سلسله مراتب فضایی و تأمین خلوت مطلوب و همچنین توجه به نقش جنسیت ها، برای دست یافتن به سازگاری میان کالبد و رفتار نقش عمده ای داشته است. و اما مسکن امروز: 1. غالباً نام فضا با فعالیتی که در آن انجام می شود کاملاً منطبق نیست. 2. سازماندهی داخلی خانه ها و ویژگیهای کالبدی هر فضا، تصویر درستی از شیوه زندگی مردم، ارزشها، نیازها و انتظاراتشان از محیط کالبدی به ما نمی دهد. 3. مردم لاهیجان، با وجود اینکه در آپارتمانهای کوچکی مشابه مردم تهران زندگی می کنند اما شیوه زندگیشان شیوه آپارتمان نشینی نیست. آنها زمان بیشتری برای زندگی کردن دارند و این مهمترین وجه افتراق آنهاست از مردم تهران و سایر شهرهای بزرگ ایران.4. اتاق های چندمنظوره خانه های قدیمی لاهیجان، امروزه جای خود را به اتاق های جداگانه و خصوصی برای هر یک از اعضای خانواده داده اند که این مسئله بر جدایی و فردیت اعضای خانواده تأکید می کند و عاملی است جهت تشویق انزوای اجتماعی. 5. با توجه به نیازها و فعالیتهای گوناگون مردم امروز، تغییرات آب و هوا در فصول مختلف و همینطور کمبود و گرانی زمین و گنجاندن همه این موارد در متراژ کم، مسکن مناسب برای لاهیجان، لاجرم از ویژگی انعطاف پذیری برخوردار خواهد بود. 6. آپارتمانهای جدید در نوع فضاها و سازماندهی داخلی خود دارای مشابهت هایی هستند و می توان گفت از نوعی الگو پیروی می کنند.