نام پژوهشگر: احمد پاکپورربطی
احمد پاکپورربطی علی اصغر جعفرزاده
خاک به عنوان یکی از عوامل اصلی در تولید محصولات کشاورزی بایستی بر اساس اصول صحیح و علمی مورد استفاده قرار بگیرد تا بتوان از آن در تولید محصولات و به عنوان یک منبع پایدار در کشاورزی استفاده کرد و بهره-برداری نامناسب باعث تخریب آن می گردد. هدف این تحقیق استفاده از مدل almagra از سیستم تصمیم گیری میکرولیز برای ارزیابی کیفی تناسب اراضی پیرانشهر، پسوه و جلدیان برای آفـتابگردان، ذرت و سویا و مقایسه نتایج حاصله با روش پارامتریک (ریشه دوم) می باشد. مناطق مورد مطالعه به مساحت 37775 هکتار بین ?30 ْ36 تا?50 ْ36 عرض شمالی و?05 ْ45 تا ?25 ْ45 طول شرقی در استان آذربایجان غربی قرار دارند. بدین منظور، ابتدا گزارش قبلی مطالعات نیمه تفصیلی پیرانشهر مورد مطالعه قرار گرفت و سپس در برخی واحدها خاکها نمونه برداری شدند. پس از نمونه برداری تجزیه نمونه ها و تهیه داده های مورد نیاز مدل هایterraza وcervatana مناطقی با کمبود های بیواقلیمی ویژه و محدودیت های خاک و اراضی برای کاربری های کشاورزی مشخص شدند. در نهایت از مدل almagra برای ارزیابی کیفی تناسب اراضی و نرم افزار arcgis برای تهیه نقشه ها استفاده گردید. همچنین نتایج مدل almagra با نتایج روش پارامتریک ریشه دوم مقایسه و مناسب ترین روش ارزیابی کیفی تناسب اراضی برای محصولات سویا، آفتابگردان و ذرت ارائه گردید. براساس نتایج مدل terraza کشت دیم آفتابگردان، ذرت و سویا در منطقه توصیه نمی شود و نتایج مدل cervatana حدود 35/91 درصد اراضی دارای استعداد خوب تا عالی و حدود 65/8 درصد اراضی دارای استعداد متوسط تا خوب نشان داد که مهمترین محدودیت ها در رابطه با خاک، شیب و فرسایش بودند. با توجه به نتایج مدل almagra در اثر محدودیت های بافت، کربنات، عمق موثر، توسعه پروفیل زهکشی 21/10 درصد اراضی در کلاس مناسب (2s) و 79/89 درصد در کلاس نسبتا مناسب (3s) قرار گرفتند. مقایسه نتایج ارزیابی مدل almagra با روش پارامتریک (ریشه دوم ) نشان داد که مدلalmagra کلاس اراضی را نسبت به ریشه دوم مناسب تر برآورد می کند، چون: 1) مدل بر مبنای روش محدودیت ساده پایه ریزی شده، 2) مدل فقط شاخص خاک را در ارزیابی نظر گرفته است، بنابراین در مدل almagra بایستی فاکتور شاخص اقلیم در نظر گرفته شود. مقایسه دو روش بر مبنای عملکرد در منطقه نیز نشان داد که نتایج روش پارامتریک (ریشه دوم) نسبت به مدل almagra به واقعیت نزدیک تر و قابل اعتمادتر است چون برآورد میزان تولید محصول علاوه بر اینکه به نوع خاک و سیستم مدیریتی بستگی دارد به اقلیم نیز بعنوان اصلی ترین فاکتور رشد نیز بستگی دارد.