در این تحقیق اثرات ضد کاندیدایی اسانس های مرزه خوزستانی و مورت سبز در مدل رت ایمونوساپرس مبتلا به کاندیدیازیس دهانی در شرایط درون تنی مورد بررسی قرار گرفت و از نیستاتین به عنوان شاهد دارویی استفاده شد.. در این مطالعه 42 سر رت در 6 گروه 7 تایی که شامل : 1-گروه درمان شده با اسانس مرزه خوزستانی 2- گروه درمان شده با اسانس مورت سبز 3- گروه درمان شده با نیستاتین 4- گروه دارونما 5- گروه غیر ایمنوساپرس ولی آلوده 6- گروه ایمنوساپرس اما غیر آلوده بودند ، قرار گرفت.ارزیابی سطح عفونت وتعیین اثرات درمانی به وسیله روش های میکروبیولوژیکی و هیستو پاتولوژیکی و معاینات بالینی صورت گرفت .برای ارزیابی میکروبیولوژیکی در مراحل مختلف تحقیق طی 5 نوبت شامل قبل از ایمنوساپرس ، بعد از ایمنوساپرس و قبل از تلقیح و در روزهای صفر ، چهار و هشت درمان از دهان حیوانات به وسیله سواپ استریل نمونه گیری به عمل آمد.سپس سوآپ ها در یک میلی لیتر سرم فیزیولوژیک استریل قرار گرفته و پس از هموژنیزه نمودن آنها ، برای تعیین میانگین کمیت cfu ، اقدام به کشت نمونه ها نمودیم . تعیین cuf بصورت دوبلیکیت صورت گرفت . ارزیابی سطح عفونت و تعیین میزان اثرات داروها توسط تعیین cfu در گروه های درمان شده و مقایسه آنها با گروه دارونما ارزیابی شد و برای مقایسه سطح معنی دار بودن تفاوت های گروه دارونما با سایر گروه ها از آزمون independent sample t-test و برای بررسی سطح معنی داری تفات های گروه ها در طی روند درمان از آزمون تجزیه واریانس یک طرفه استفاده گردید . برای ارزیابی هیستوپاتولوژیک ، در پایان دوره درمان ( روز هشتم ) زبان همه رت های موجود در گروه های مختلف درمانی از دهان خارج و پس از مرحله ثبوت و طی مراحل پاساژ بافتی با دو متد رنگ آمیزی h&e و pas رنگ آمیزی شدند و با مشاهده یا عدم مشاهده عناصر مخمری و هایفی و نفوذ آنها به داخل اپیتلیوم سطح پشتی زبان مورد ازیابی قرار گرفتند . از مجموع ارزیابی های میکروبیولوژیکی و هیستوپاتولوژیکی و معاینات بالینی دهان رت ها چنین نتیجه گیری شد که درمان کاندیدیازیس دهانی توسط اسانس مرزه خوزستانی با غلظت دارویی معادل 2 برابر mic در رت های ایمنوساپرس به مدت یک هفته کاملا موفقیت آمیز بوده و معادل یک هفته درمان توسط نیستاتین با غلظت دارویی معادل 10 برابرmic بوده است. اما در خصوص اسانس مورت با توجه به نتایج میکروبیولوژیکی و هیستوپاتولوژیکی هنوز کانون های محدودی از عفونت در برخی از نقاط مخاط پشت زبان وجود داشت که ممکن است بصورت نهفته باقی مانده و باعث عود بیماری گردد و به نظر میرسد که درمان توسط اسانس مورت سبز با غلظت دارویی معادل 2 برابر mic برای ریشه کنی کاندیدیازیس دهانی در رت های ایمنوساپرس کافی نبوده است .