مسوولیت کیفری، حد فاصل و حلقه اتصالی میان پدیده جنایی (جرم) و عکس العمل اجتماعی (مجازات) است. مسوولیت کیفری محقق نمی شود، مگر با وجود علم و عمد در ارتکاب جرم، وجود سوء نیت یا تقصیر جزایی، وجود قابلیت انتساب در مسوولیت کیفری شرط است که آن، همان رشد جسمانی و عقلانی و نیروی اراده و اختیار است که از آن به اهلیت جنایی و اهلیت کیفری، یاد می شود. تحقق مسوولیت کیفری با عنایت به وجود اهلیت جنایی و اهلیت کیفری در خصوص اطفال، محل تأمل و اختلاف بوده است. دیدگاه های مکاتب از مجموعه قوانین حمورابی تا کنوانسیون های بین المللی حمایتی، اخیرالتصویب در داخل و خارج از کشور، تحولات در حدود و ثغور احراز سن کبر و سن مسوولیت کیفری، دیدگاه های عقلی و شرعی، علمی و عینی [اجرایی]، بررسی رشد جزایی و رشد قانونی و رشد بلوغ جسمی و عقلی و سن تمییز و تشخیص از منظر علوم انسانی و علوم پزشکی، تحولات رشد و مراحل عقل و ادراک، بررسی مراحل رشد از منظر روان شناسی و روان پزشکی و روان پزشکی قانونی، تأمل در انواع رشد از حیث عقلانی، رشد شخصیت ، نقش هوش در احراز رشد جزایی، سن کبر، موضوعاتی هستند که در این تحقیق به بحث گذاشته شده است و نهایتاً سن معقول مسوولیت کیفری در نظام قضایی کشور به وسیله آزمون هوش هیجانی بار اٌن تعیین شده است. این مهم از طریق کار میدانی در سه منطقه معتدل، گرم و خشک، سرد و کوهستانی با نمونه حجم 420 عدد در هر منطقه 140 نمونه در سه شهر، تهران، بندرعباس و تبریز، بر مبنای معدل سن 21 سال حاصل شد، در این امر از میان آزمونهای هوش، آزمون هوش هیجانی eq ، کمک شایانی به این تحقیق دقیق نموده است. شایان ذکر است ، نتیجه به دست آمده مطابق فرمایش گوهربار پیامبر اکرم(ص) بوده است که تربیت فرزندان را در سه دوره 7 ساله پیش بینی فرموده اند. از این رو، تربیت کامل خاتم النبیین (ص) بر مبنای سن 21 سال عرض یابی شده که اشخاص (فرزندان) با این سن، بطور قدر متیقن، مسوولیت در قبال اجتماع پیدا می کند.