نام پژوهشگر: دلیر عباسی
دلیر عباسی سید علی علم الهدی
تحقیق حاضر به تحلیل موضوع تکلیف اخلاقی از منظر قرآن در مقایسه با دیدگاه ایمانوئل کانت می پردازد. این تحقیق در پی یافتن پاسخ سوألات زیر است: 1 ـ دیدگاه قرآن و کانت پیرامون واقع گرایی در ارزش های اخلاقی چیست؟ 2 ـ دیدگاه قرآن و کانت پیرامون اختیار و اراده ی انسان چیست؟ 3 ـ دیدگاه قرآن و کانت پیرامون ارزش های اخلاقی چیست؟ 4 ـ ضمانت اجرایی احکام اخلاقی از دیدگاه قرآن و کانت چیست؟ 5ـ ملاک مطلق بودن احکام اخلاقی از دیدگاه قرآن و کانت چیست؟ از نتایج این تحقیق چنین برمی آید که: • قرآن و کانت هیچ کدام تکالیف اخلاقی را مرتبط با واقعیت نمی دانند. با این تفاوت که کانت منبع و سرچشمه ی احکام اخلاقی را عقل آدمی و قرآن آن را آفریدگار جهانیان می داند. • قرآن معتقد به وجود اراده ی آزاد در انسان هست و کانت وجود اراده ی آزاد برای انسان را فرض می گیرد و آن راشرط مکلّف بودن انسان می داند. • کانت در ارزش های اخلاقی یک وظیفه گراست؛ ولی دیدگاه قرآن در این رابطه سعادت گرایانه است. • کانت وجود خدا را برای پذیرش احکام اخلاقی از سوی انسان ، فرض گرفته و قرآن، خدا و نظام جزا و پاداش او را برترین ضمانت اجرای احکام اخلاقی محسوب می کند. • کانت احکام اخلاقی را فی حدنفسه احکامی مطلق می داند؛ ولی قرآن اطلاق احکام اخلاقی را براساس مطابقت با فطرت توجیه می نماید. در انجام این تحقیق از روش کتابخانه ای و برای گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها از روش تحلیلی- اسنادی استفاده شده است. واژگان کلیدی: تکلیف - قرآن- ایمانوئل کانت- ارزش های اخلاقی- خوب- بد- فطرت.