نام پژوهشگر: مهناز ظاهری
مهناز ظاهری جواد چراغی
با توجه به گسترش روزافزون صنایع وکارخانه ها و به تبع آن انتشار مواد آلوده کننده در محیط زیست و استفاده گسترده از داروهای شیمیایی از جمله آنتی بیوتیک ها سلامت بشر با تهدیدی جدی روبرو است. با توجه به نقش کلیه ها در دفع بسیاری از داروها و مواد شیمیایی از بدن این اندام همواره در معرض آسیب های ناشی از مواد شیمیایی مختلف وجود دارد. در سال های اخیر استفاده از داروهای گیاهی در درمان و یا تخفیف نفروتوکسیستی ناشی از سموم مختلف توجه محققین را به خود جلب نموده است. در تحقیق حاضر برای اولین بار اثر حفاظتی عصاره ی گیاه اسکلروفولاریا استریاتا در برابر نفروتوکسیسیتی ناشی از جنتامایسین، کادمیوم و جیوه در موش صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه پس از تعیین دوز موثر عصاره گیاه اسکلروفولاریا 64 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار(وزن 250–200 گرم) بطور تصادفی به هشت گروه مساوی(8=n) تقسیم شدند. گروه ct(سرم فیزیولوژیک)، گروه gm(جنتامایسین mg/kg 10)، گروه cd(کلریدکادمیوم mg/kg 3) گروه hg(کلرید جیوه mg/kg 5/1)، گروه ss(عصاره اسکلروفولاریا استریاتا mg/kg 400)، گروه gs(جنتامایسین+عصاره)، گروه cs(کلرید کادمیوم+عصاره)، گروه hs(کلریدجیوه+ عصاره) انتخاب شدند. در پایان روز هشتم نمونه های خونی تهیه و نفروتوکسیسیتی کلیوی توسط اندازه گیری غلظت سرمی اوره، کراتینین، ازت اوره خون(bun) و اسیداوریک ارزیابی شد. در مقایسه با گروه کنترل مصرف عصاره به تنهایی سبب کاهش معنی داری در مقدار اوره و bun خون گردید. درمان با عصاره افزایش اوره، کراتی نین، bun و اسیداوریک ناشی از کادمیوم را کاهش داد. در مقایسه با گروه کنترل کلریدجیوه مقدار اوره و bun خون را کاهش داد اما مقدار اسیداوریک و کراتی نین را بالا برد. درمان با عصاره نفروتوکسیسیتی ناشی از کلرید جیوه را کاهش داد. مصرف توام عصاره و جنتامایسین اگرچه در مقایسه با جنتامایسین اوره را کاهش داد اما مقدار آن را به حد طبیعی بازنگرداند. بطور خلاصه نتایج ما نشان داد که گیاه اسکروفولاریا استریاتا دارای اثر حفاظتی در برابر نفروتوکسیسیتی ناشی از جنتامایسین و فلزات سنگینی همچون کادمیوم و جیوه است.