نام پژوهشگر: مرتضی اشراقینژاد
مرتضی اشراقینژاد بهنام کامکار
کمّیسازی جوانهزدن و سبزشدن بهمنظـور ساخت یک مدل شبیهسازی برای سه گونه ارزن (panicum miliaceum، setaria italica و pennisetum glaucum) ضروری است. این مطالعه پارامترهای دمایی مورد نیاز برای این فرآیند را فراهم میکند. برای این منظور، مدلهای رگرسیونی غیر خطی شامل مسطح، لجستیک، درجه دوم، سیگموئید، دندانمانند، دوتکهای، بتا و منحنی مورد استفاده قرار گرفت. مجذور میانگین مربعات خطا (rmse)، ضریب تبیین (r2) و ضرایب رگرسیون مقادیر مشاهدهشده و پیشبینیشده (a و b) برای یافتن مدل مناسب مورد استفاده قرار گرفت. بررسی ضرایب رگرسیون نشان داد که مدل دندانمانند دارای کمترین rmse و ضریب a (000009/0=rmse و 0006/0=a) و بیشترین r2 و b (96/0=r2 و 98/0=b) در گونه معمولی بود. این ضرایب برابر با (01/0=rmse و 005/0=a) و (0/940.94=r2 و 97/0=b)، (004/0=rmse و 05/0=a) و (99/0=r2 و 99/0=b) برای تابع بتا بهترتیب در گونههای دم روباهی و مرواریدی بود. بر اساس این ضرایب تابع دندانمانند بهعنوان بهترین مدل برای توصیف پاسخ جوانهزنی گونه معمولی به دما انتخاب شد (?7=tb و ?50/49=tc). همچنین مدل بتا برای گونه دمروباهی (?7=tb و ?50/46=tc) و مرواریدی (?5/6=tb و ?47=tc) انتخاب شد. این پارامترها میتواند در مدلهای شبیهسازی بهمنظور پیشبینی دوره کاشت تا سبزشدن بر اساس مفهوم زمان حرارتی بهکار بسته شود. همچنین روزهای بیولوژیک مورد نیاز از کاشت تا سبز شدن بر اساس این مدلها متفاوت و برابر با 57/3، 29/4 و 54/4 روز بهترتیب برای ارزنهای معمولی، دمروباهی و مرواریدی بود. بعلاوه این مطالعه به کمّیسازی پاسخ سرعت گلدهی به درجه حرارت و طول روز در این سه گونه کمک میکند. هدف فرمولهکردن و اعتباریابی توابع ریاضی که میتوانند در تعیین دماهای کاردینال و پارامترهای مرتبط با طول روز که در یک مدل فنولوژی ساده کاربرد دارد، بود. برای این منظور هشت مدل رگرسیونی غیر خطی برای کمّیسازی تابع دما و سه مدل رگرسیونی غیر خطی (شامل نمایی منفی (ne)، دوتکهای (se)، و درجه دوم (se)) برای کمّیسازی تابع طول روز بهصورت 24 مدل ترکیب شدند. بر اساس نتایج مدلهای لجستیک-درجه دوم (98/0=r2) و درجه دوم-درجه دوم (90/0=r2) بهعنوان بهترین مدل بهمنظور پیشبینی سرعت گلدهی ارزن معمولی انتخاب شدند. در حالیکه مدلهای بتا-درجه دوم (88/0=r2) و درجه دوم-درجه دوم (86/0=r2) بهعنوان بهترین مدل برای ارزن دمروباهی انتخاب شدند. برای ارزن مرواریدی تنها مدل بتا-درجه دوم (89/0=r2) مناسب بود. بر اساس مدلهای انتخابشده دماهای پایه، بهینه و سقف برای همه گونهها بین 9-7، 5/40-35 و 1/47-45 درجه سانتیگراد متغّیر بود. زمان حرارتی مورد نیاز برای گلدهی ارزن معمولی، دمروباهی و مرواریدی بهترتیب برابر با 8/706، 12/963 و 9/807 تعیین شد. سپس پارامترهای برآوردشده و توابع انتخابشده در یک مدل فنولوژی ساده برای پیشبینی دوره سبزشدن تا گلدهی بر اساس مفهوم زمان فتوترمال بهکار بسته شدند. نتایج ارزیابی مدل با دادههای مستقل از 45 مزرعه دیگر اعتبار مدل را تأیید کرد.