نام پژوهشگر: سارا پاشا

بررسی سبک شناختی دیوان جهان ملک خاتون
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1398
  سارا پاشا   علی اکبر عطرفی

در این پژوهش، ویژگی های سبکی پنجاه غزل منتخب از دیوان جهان ملک خاتون، بر اساس دیدگاه دکتر شمیسا بررسی شده است. بنا بر این دیدگاه، غزل ها در سه سطح زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن بیان شده است. از ویژگی های زبانی جهان ملک خاتون، می توان به سادگی و روانی کلام، اشاره کرد. این سادگی در اسم ها، فعل ها، ترکیبات اضافی و ساختار دستوری جمله، نمود دارد. پرهیز از کاربرد واژه های مهجور، از ویژگی های زبانی جهان ملک خاتون است. هنر تصویرگری شاعر، در استفاد? زیاد از آرایه های تشبیه و استعاره قابل مشاهده است. تصویرهای موجود در شعرها، به صورت ساده و یک بُعدی هستند و تراکم تصویری در شعر وجود ندارد؛ همین امر فهم شعر را آسان می کند. موضوع غزل های جهان ملک خاتون بیشتر، عشق و غم و اندوه ناشی از آن است. وی، در انتخاب وزن های ملایم و نزدیک به موسیقی طبیعی کلام، توانا بوده است. این وزن ها با موضوع غزل ها تناسب کامل دارند. او در شعر خود، از ردیف های کوتاه استفاده کرده تا این امکان را داشته باشد، مطالب بیشتری در بیت بیان کند. قافیه ها نیز سالم بوده و از عیوب قافیه برکنار هستند. عشق گرایی، انفسی بودن و توجه به مسائل ذهنی، از ویژگی های فکری جهان ملک خاتون است. حضور وی در دربار به عنوان یکی از بستگان پادشاه و همچنین زن بودن او، ویژگی های منحصر به فردی در شعر او به وجود آورده است؛ از مختصّه های شعر او می توان به، نبود مدح در غزل ها، عدم تفاخر به شاعری و بازتاب نداشتن مسائل سیاسی و اجتماعی در غزل ها، اشاره کرد.