.این رساله در 5 فصل نگارش یافته است. در فصل اول به ارائه چارچوبی نظری برای مطالعه ی ناتو و esdp پرداخته شده است. از آنجایی که ناتو و esdp، مصداقی از همکاری میان مجموعه ای از دولت ها می باشد، نگارنده از مدل امنیت همکاری جویانه ریچارد کوهن استفاده کرده است. در این مدل نه تنها شرایط و همکاری امنیتی میان دولت ها در حوزه های امنیتی مورد توجه قرار گرفته است بلکه همچنین چهار حوزه یا عرصه ی امنیتی که دولت ها در آن به همکاری با همدیگر می پردازند نیز مشخص کرده است. این چهار حوزه عبارتند از: امنیت فردی، دفاع دسته جمعی، امنیت جمعی و ارتقاء و ترویج ثبات. نگارنده در این رساله با بهره گیری از این مدل استدلال می کند که ناتو و esdp مصداقی روشن از همکاری های امنیتی است که همکاری میان دولت های عضو ناتو و esdp نیز در چهار حوزه یاد شده صورت می پذیرد. در فصل دوم نگارنده به بیان فرایند تاریخی شکل گیری، تکامل و تحول ناتو و esdp می پردازد. هدف از این امر فهم و درک آن شرایط و عواملی است که باعث شکل گیری، تکامل و تحول ناتو و esdp شده است. همچنین این مطالعه ی تاریخی می توانست مبنایی را برای مطالعه ی مقایسه ای عمیق تر و جامع تر ناتو و esdp فراهم سازد. زیرا در این رساله که هدف مقایسه ساختار، اهداف و عملکرد ناتو و esdp است باید گفت که سه مورد یاد شده خود محصول یک فرایند تاریخی هستند. فصل سوم رساله به مطالعه ی مقایسه ای اهداف ناتو و esdp می پردازد و بیان می کند که چون اهداف، جهت دهنده و هدایت کننده ی فعالیت هر دو نهاد و سازمان است، اشتراک منافع و اهداف ناتو و esdp نیز آنها را در مسیر همکاری هدایت می کند و جهت می دهد. پیامد اصلی همکاری ناتو و esdp تعامل و همپوشانی و نقش تکمیلی آنها در تأمین امنیت دنیای غرب و مشخصاً اروپا است که در این فصل به تفصیل مورد توجه قرار می گیرد. در فصل چهارم به مطالعه ی مقایسه ای ساختار ناتو و esdp پرداخته می شود. در این فصل بیان می گردد که ناتو و esdp به خاطر دارا بودن اشتراکات ساختاری به راحتی در تأمین امنیت دنیای غرب قادر به همکاری و تعامل با همدیگر هستند. همچنین در این فصل بیان می گردد که با تکامل ناتو و esdp ساختار آن ها نیز تکامل یافته است. تکامل ساختار ناتو و esdp متناسب با محیط راهبردی ناتو و esdp و همچنین اهداف تعریف شده برای آنها است. در فصل پنجم رساله، نگارنده بر مبنای نتایجی که از مطالعه ی مقایسه ای اهداف ناتو و esdp بدست آمده است به مطالعه ی عملکرد ناتو و esdp در بوسنی و هرزگوین، کوزوو، افغانستان، عراق می پردازد. در این چهار حوزه ناتو و esdp به فعالیت و کنش پرداخته اند. هدف از حضور ناتو و esdp در انجام این عملیات ها طبق آنچه که اعلام شده است تأمین امنیت دنیای غرب، و مشخصاً اروپا در این رساله، می باشد و آنچه که باعث شده است که در چهار حوزه فوق ناتو و esdp به تعامل و همکاری با همدیگر بپردازند اشتراک در اهداف بوده است. در قسمت پایان رساله نگارنده به ارائه یک جمع بندی و نتیجه گیری و فهرست منابع می پردازد.