نام پژوهشگر: اسعد سلطانی
اسعد سلطانی مجید میرلطیفی
تخمین درست تبخیر و تعرق مرجع eto به عنوان یکی از عمده ترین اجزاء چرخه یدرولوژیکی، در مطالعات، طراحی و مدیریت سیستم های آبیاری حائز اهمیت فراوان است. معادله فائو پنمن- مانتیث (fao-56 pm) به عنوان یک روش استاندارد برای تعیین تبخیر- تعرق گیاه مرجع، از طرف سازمان خوار و بار جهانی (fao) توصیه شده است، برای استفاده از این معادله ایستگاه های هواشناسی باید مجهز به وسایل اندازه گیری دمای هوا ، سرعت باد ، رطوبت نسبی و تابش سنج یا آفتاب نگار باشند. تجهیز چنین ایستگاه هایی برای مزارع کشاورزی هزینه بالایی را در بردارد. در این مقاله کارایی معادله فائو پنمن مانتیث در برآورد eto تحت شرایط داده محدود در اقلیم های مختلف، بررسی شده است. نتایج نشان داد مدل های کاهش داده فائو پنمن – مانتیث اغلب نتایج بهتری نسبت به مدلهای تجربی (ترک، بلانی کریدل اصلاح شده و هارگریوز سامانی اصلاح شده) و شبکهای عصبی مصنوعی، ارائه میدهند. بنابراین در حالتی که دادههای هواشناسی به طور کامل در دسترس نباشند استفاده از معادله فائو پنمن – مانتیث در حالت داده محدود توصیه میشود. نتایج آنالیز حساسیت مدل های پنمن مانتیث، هارگریوز سامانی و بلانی کریدل حاکی از این بود که این مدل ها نسبت به دما حساسیت بالایی دارند. بنابراین دما می تواند تأثیر مهمی در برآورد تبخیر- تعرق مرجع داشته باشد. در بین مدل های داده محدود در اقلیم مرطوب و گرم و نیمه خشک مدل pmt,l (که در آن فقط نیاز به داده های اندازه گیری شده دمای هوا دارد) نتایج بسیار خوبی ارائه داد. بنابراین برای اقلیم مرطوب در شرایط کمبود داده این معادله توصیه می شود. لذا کمترین داده برای برآورد نسبتاً دقیق eto داده های دمای هوا و برای اقلیم بسیار خشک مدل pmtu نتایج خوبی را در شرایط داده محدود بدست آورد بنابراین کمترین پارامتر لازم برای برآورد تبخیر تعرق دمای هوا و سرعت باد معرفی می گردد.