در عمده کشورهای جهان مالیات مهم ترین منبع درآمد دولت و کارآمدترین و اقتصادی ترین راه تأمین هزینه های دولت است. در واقع وجود دولت و حکومت بدون پدیده مالیات غیر معقول است. کارآ بودن سیستم مالیاتی و تعیین نرخ های مالیاتی برای اقشار مختلف یک جامعه به طوری که بتواند با کسب حداکثر ظرفیت مالیاتی بالاترین درآمد را برای دولت ها داشته باشد، از دغدغه های دولت ها و نظام های اقتصادی در جهان می باشد. توجه به ظرفیت مالیاتی از ملاحظات مهم نظام های مالیاتی است. در کشورهای پیشرفته تقریباً از تمامی ظرفیت مالیاتی استفاده می شود ولی در کشورهای توسعه نیافته تنها بخشی از ظرفیت مذکور به کار گرفته می شود. یکی از دشواری های جدی در ایران، فقدان شناسایی و حسابرسی ظرفیت های مالیاتی است. در این تحقیق ظرفیت مالیاتی استان گیلان بررسی و برآورد شده است. برای این منظور با استفاده از الگوی داده های پانل برای 28 استان کشور طی دوره 1386-1379 عوامل موثر بر ظرفیت مالیاتی استان شناسایی شدند. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل موثر بر ظرفیت مالیاتی عبارتند از: سهم ارزش افزوده بخش های کشاورزی، صنعت و معدن، ساختمان و خدمات از تولید ناخالص داخلی و نرخ باسوادی. سپس با استفاده از معادله رگرسیون بدست آمده میزان ظرفیت مالیاتی بالقوه در استان گیلان محاسبه شده است. بر اساس نتایج بدست آمده میزان مالیات دریافتی در استان در تمام سال های مورد بررسی کمتر از ظرفیت مالیاتی بوده است که نشان می دهد ظرفیت های مالیاتی بلا استفاده در استان وجود دارد. در ادامه با استفاده از ظرفیت مالیاتی بدست آمده، کوشش مالیاتی در استان محاسبه شد که میزان متوسط آن در سال های مورد بررسی 73 درصد بوده است. بیشترین کوشش مالیاتی 89 درصد در سال 1379 و کمترین میزان آن 62 درصد در سال 1383 بوده است و بنابراین امکان افزایش کوشش مالیاتی در استان وجود دارد.