آزمایش حاضر به منظور بررسی تأثیر افزودن مکمل های کروم- متیونین و ویتامین c بر عملکرد، مولفه های خونی و کیفیت تخم مرغ مرغان تخم گذار تحت تنش تراکم قفس طراحی و به انجام رسید. در این تحقیق از 360 قطعه مرغ تخم گذار لگهورن سویه های- لاین w-36 28 هفته استفاده گردید. این مطالعه در قالب یک آزمایش فاکتوریل 3 × 2 × 2 شامل سه سطح کروم آلی (0، 500 و 1000 قسمت در میلیارد)، دو سطح ویتامین c (0 و 500 قسمت در میلیون) و دو سطح تراکم در قفس (5 و 7 قطعه مرغ در هر قفس) انجام پذیرفت. پس از طی یک دوره عادت پذیری 10 روزه، دوره اصلی آزمایش به مدت 70 روز آغاز گردید. استفاده از مکمل کروم- متیونین باعث افزایش معنی دار درصد تخم گذاری، بازده تولید تخم مرغ و همچنین مصرف خوراک شد. علاوه بر این، مکمل آلی کروم ضریب تبدیل خوراک را در 35 روز ابتدایی کاهش (01/0p<) داده و تمایل داشت که این متغیر را در کل دوره نیز با کاهش همراه سازد. افزودن ویتامین c نیز درصد تخم گذاری و بازده تولید تخم مرغ را در کل دوره آزمایش به لحاظ عددی بهبود داده و همچنین تمایل داشت که ضریب تبدیل غذا را طی 35 روز ابتدایی و کل دوره کاهش دهد، اما تأثیر مشخصی بر مصرف خوراک پرندگان نداشت. کلیه اثرات متقابل بین مکمل های کروم و ویتامین c از نظر مولفه های درصد تخم گذاری، مصرف خوراک و ضریب تبدیل در کل دوره، معنی دار (05/0p<) بود، بطوریکه استفاده همزمان از این دو مکمل، اثرات مطلوب تری را به همراه داشت. تراکم پرندگان در قفس، تأثیر چشمگیری بر درصد تخم گذاری، بازده تولید تخم مرغ و مصرف خوراک داشت و مرغان در تراکم 7 قطعه ای، از لحاظ کلیه مولفه های مذکور با کاهش روبرو گردیدند. اما تراکم در قفس تأثیر چندانی بر ضریب تبدیل غذا نداشت. در بین مولفه های کیفی تخم مرغ، مکمل کروم- متیونین منجر به افزایش معنی دار شاخص رنگ زرده (05/0 p<)، کاهش استحکام پوسته و و احد هاو در میان دوره (05/0p<) و کاهش ضخامت پوسته تخم مرغ های پایان دوره (05/0p<) گردید. تنها اثر معنی دار (01/0p<) ویتامین c بر مولفه های کیفی تخم مرغ، در رابطه با شاخص رنگ زرده تخم مرغ های میان دوره مشاهده شد. همچنین اثر متقابل منفی بین مکمل های کروم و ویتامین c بر ضخامت پوسته تخم مرغ های پایان دوره (05/0p<) و استحکام پوسته (001/0p<) مشاهد شد. میزان تراکم پرندگان در قفس نیز بر ضخامت پوسته تخم مرغ های پایان دوره اثر معنی داری (01/0p<) داشته بطوریکه پوسته تخم مرغ ها در تراکم های 7 قطعه ای، ضخیم تر بودند. مکمل کروم- متیونین باعث کاهش معنی دار تری گلیسیریدهای زرده تخم مرغ (05/0p<) و انسولین و گلوکز سرم خون پایان دوره (به ترتیب، 0001/0 p<و 01/0p<) شد، اما بر کلسترول زرده تأثیری نداشت. سطح انسولین و گلوکز سرم خون مرغان نگهداری شده در تراکم 7 قطعه ای نیز به شدت (0001/0p<) افزایش یافت. غلطت تری گلیسرید و کلسترول زرده، تحت تأثیر مکمل ویتامین c و تراکم در قفس قرار نگرفت، درحالیکه میزان تری گلیسریدها و کلسترول سرم خون میان دوره مرغان در نتیجه مصرف مکمل کروم- متیونین یا ویتامین c، به لحاظ عددی کاهش یافت. همچنین اگرچه استفاده از مکمل کروم، میزان hdl سرم خون را افزایش داد، ولی این اثر از نظر آماری معنی دار نبود. مکمل کروم تیترآنتی بادی را در روز 14 پس از دریافت آنتی ژن نیوکاسل، به طور معنی داری (001/0p<) افزایش داد، و در روز 7 پس از دریافت آنتی ژن، این اثر تمایل به معنی داری داشت. تراکم 7 قطعه ای پرندگان در قفس نیز باعث کاهش قابل توجه (0001/0p<) تیتر آنتی بادی در پرندگان شد. در کل به نظر می رسد که مکمل آلی کروم- متیونین قادر است با تعدیل اثرات عوامل تنش زایی نظیر تراکم گله، باعث بهبود عملکرد مرغ های تخم گذار شده و در این راستا، ویتامین c نیز اثرات همکوشی اعمال می نماید.