عنوان پایان نامه: شب در قرآن نام خانوادگی: گنجی نام: مختار اساتید راهنما: آقای دکتر علی مطوری استاد مشاور: آقای دکتر سیّد یوسف محفوظی موسوی درجه تحصیلی: کارشناسی ارشد رشته: الهیات و معارف اسلامی گرایش: علوم قرآن و حدیث محل تحصیل (دانشگاه): دانشگاه شهید چمران اهواز دانشکده: الهیات و معارف اسلامی تاریخ فارغ التحصیلی: تعداد صفحات: 187 چکیده کلمه ی« لَیْل» به معنای شب بیش از نود بار در قرآن کریم آمده است . امّا با احتساب دیگر لغاتی که معنای شب را می رساند ، این رقم به بیش از صد می رسد . در قرآن کریم ، در ارتباط با شب بیشترین توجّه به موضوعاتی مانند 1- اوقات ذکر خداوند در شب 2- سوگندهای خداوند به شب 3- شب ها و روزهای عذاب 4- شب ، آیت وجود خداوند ، شده است . خداوند توجّه خاصّی به نماز شب و تلاوت قرآن در دل شب دارند . خداوند در قرآن مجید خطاب به پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : « پاسی از شب را بیدار باش و به نافله بپرداز .» (مزّمّل / 2) به همین خاطر پیامبر (ص) آن قدر به این امر می پرداخت که پاهایش تاول زده بود . این امر در آغاز امری واجب بود ، سپس بر امّت مستحب گردید . امّا بر پیامبر اکرم (ص) ، واجب ماند . خداوند در موارد فراوانی برای تأکید بر گفتارش نسبت به شب سوگند یاد نموده .نکته ی دیگر این که شب در قرآن کریم به عنوان یکی از بزرگ ترین آیات وجود خداوند آمده و از بندگان خواسته شده تا با تدبّر در آن پی به وجود خداوند یکتا برده و در برابر امر او سر تسلیم فرود آورند ، هر چند که مردم با عادی شدن آمد و رفت شب و روز برایشان به آن توجّهی نمی کنند . یکی دیگر از نشانه های قدرت خداوند در شب آرامشی است که در خواب شب وجود دارد و هرگز با خواب روز جبران نمی گردد و صدماتی که بدن از بی خوابی شب می بیند جز با خواب شبانه ترمیم نمی پذیرد . جایی دیگر به میراندن در شب و زنده کردن در صبح اشاره می نماید ، این نکته کمال عجز انسان را می رساند زیرا او هرگز قادر بر دفع خواب از خود برای همیشه نیست . در عالم ، شب های خاصّی مانند شب قدر و شب معراج و000 وجود دارند که دارای ارزشی والاترند ؛ زیرا خداوند درقرآن کریم در میان این همه شب تنها به آن ها اشاره نموده است . خداوند در انذار بندگان نافرمانش ، شب های عذاب اقوام گذشته را یادآور می شود و به آن ها متذکّرمی گردد که در عبور شبانه روزیتان بر خرابه های آنان عبرت بگیرید و راه هدایت را برگزینید . در مقابل این افراد انسان هایی دیگر (پیامبران) را مثال می آورد که جان خود را در راه خدا به خطر می انداختند . کلید واژه ها : لیل ، قرآن ، شب قدر ، شب معراج ، آرامش شب ، شب و روز ، نماز شب