نام پژوهشگر: مبین جهانشاهی
مبین جهانشاهی مهدی قمیشی
احداث سد از متداولترین روشها جهت بهره برداری از سیستم منابع آب سطحی بوده که هزینه های بسیار هنگفتی در قالب طرحهای عظیم ملی صرف ساخت آن میشود.رسوب گذاری در مخازن سد نه تنها سبب کاهش ظرفیت و عمر مخزن میشود،بلکه ضمن ایجاد اشکالات عدیده در باز و بسته کردن دریچه های عمقی و نیمه عمقی سد، موجب افزایش سطح مخزن وافزایش تبخیر و تلفات آب می شود. سد جیرفت در شرق شهرستان جیرفت در 40 کیلومتری این شهرستان واقع شده است که یک سد بتنی دو قوسی است و حجم مخزن آن در حداکثر تراز سطح آب سطح آب 465 میلیون متر مکعب است. مدلهای ریاضی یکی از ابزارهای مهم برای پیش بینی مقدار رسوب گذاری در مخازن سدهای ذخیره ای و برآورد عمر مفید آنهاست. مدلهای دو بعدی و سه بعدی موجود برای شبیه سازی در مراحل واسنجی و صحت سنجینیاز به اطلاعات قابل توجه مکانی و زمانی دارند که اغلب چنین داده هایی در دسترس نمی باشد. مدل gstars 3 در دسامبر 2002 توسط usbr ارائه شده است. مدل gstars 3یک مدل شبه دو بعدی می باشد که با استفاده از فرض لوله جریان بر اساس آمار و اطلاعات مدلهای ریاضی یک بعدی وضعیت رسوبگذاری را به روش دو بعدی پیش بینی می نماید. از ویژگیهای منحصر به فرد مدلgstars3 استفاده از 14 معادله انتقال رسوب می باشد. با استفاده از مدل gatars3 وضعیت رسوبگذاری سد جیرفت مورد بررسی قرار گرفت. بعد از واسنجی مدل به کمک داده های آبنگاری مخزن سد جیرفت نحوه رسوبگذاری در مقطع طولی و عرضی ترسیم گردید. در هر مرحله از کالیبراسیون ضرایب به گونه ای تعیین میگردید که مقدار تابع خطای rmse حداقل گردد. با توجه به پیشبینی مدل در سال 1443 حدود 80% از حجم مخزن از رسوب پر میگردد به عبارتی دیگر سالیانه به طور متوسط حدود 1.23در صد حجم اولیه مخزن کاسته می شود و همچنین راندمان تله اندازی 87 در صد محاسبه گردید.