نام پژوهشگر: محمد شیرخانزاده

بررسی روش های ایجاد پاتین مصنوعی در مجسمه های برنزی معاصر و تاثیر آنها بر روند تخریب آثار و ارائه مناسب ترین راهکار حفاظتی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده حفاظت، مرمت اشیاء و ابنیه تاریخی 1389
  محمد شیرخانزاده   حسین احمدی

تنوع مواد و تکنیک های مورد استفاده در راستای ایجاد پاتین بر سطوح مجسمه های برنزی و از طرفی قرار گیری آنها در محیط و شرایط مختلف، گستره ی وسیعی از اتفاقات شیمیایی را رقم می زند که تنها بخشی از آنها قابل طبقه بندی هستند. از این رو، مجسمه ی یادمان کمال اسماعیل ساخته ی استاد ایرج محمدی به عنوان نماینده ای از مجسمه های معاصر شهری که حاوی پاتین مصنوعی نیتراتی می باشد، انتخاب گشت و روش پاتین سازی و همچنین تأثیر مواد به کار رفته در آن، به جهت آگاهی از احتمال آسیب رسانی به سطح آلیاژ به عنوان یک مجسمه ی شهری بررسی گردید. بعد از انجام آزمایش های دستگاهی، کوپن هایی با ترکیبات نسبتاً مشابه به منظور انجام پاتین سازی و آزمایش های بعدی ساخته شد؛ سپس پاتین تشکیل شده بر سطح نمونه ها مطالعه شد و با پاتین موجود بر سطح مجسمه که با روش مشابه شناسایی شده بود مقایسه گردید. بررسی های انجام گرفته ثابت نمود که پاتین مجسمه در اثر عوامل شیمیایی محیط ناپایدار بوده و دچار تغییرات ساختاری و فرمولی گشته است که منجر به تیره شدن رنگ پاتین گردیده و از سبز روشن اولیه، پاتین را به سمت سیاهی تغییر داده است. بدین ترتیب در راستای حفاظت از لایه ی پاتین و مجسمه در برابر عوامل آسیب رسان شیمیایی، و با توجه به تحقیقات انجام شده در زمینه ی مورد نظر، محلول بنزوتری آزول 3% در اتانول به عنوان یک بازدارنده ی نسبتاً مناسب که قابلیت نگهداری از سطوح برنزی در محیط های باز را تا حدود یک سال خواهد داشت، پیشنهاد گردید؛ البته استفاده از یک پوشش دهنده ی مناسب مانند اینکرالاک یا پرمالاک، ایستایی و استحکام لایه محافظ را تقویت می نماید و عملکرد بازدارنده را نیز بهبود می بخشد.