زهرا هومهر محمدرضا پورجعفر
چکیده توسعه کالبدی شهرها، دوری از طبیعت و قطع رابطه انسان با محیط زیست طبیعی، از عوامل جدایی ناپذیر توسعه ناهمگون و روزافزون شهرنشینی است. این توسعه ی اجتناب ناپذیر و سریع، چهره محیط زیست را دگرگون ساخته و همچنین باعث تغییر نوع و شکل فضا های شهری شده است. از آنجا که فضاهای سبز و رودخانه ها در محیط های شهری از جمله عوامل با اهمیت معماری منظر و حیات انسان به شمار می رود، لذا بایستی نیاز انسان به این فضاها را به عنوان یکی از مهمترین عوامل اکوسیستم، در چهارچوب توسعه و حفظ و نگهداری آنها در نظر داشت. از جمله فضاهای سبزی که اهمیت بسیار دارد فضای سبز حاشیه رودخانه ها است که از ابعاد کالبدی، عملکردی و معنایی دارای اهمیت بسزایی است. از طرفی هنگامی که حاشیه های سبز رودخانه در مجاورت و ارتباط با دیگر فضاهای سبز شهری نظیر باغها باشند. این محیط بالقوه دارای شخصیتی ویژه و هویتی نمادین می شود، آنچه که در شهر شیراز و در محدوده باغات قصرالدشت مشاهده می شود، لیکن در دوران معاصر با طراحی و ایجاد یکی از شریان های شرقی غربی شهر شیراز با نام بلوار چمران این رابطه هویت بخش حاشیه سبز رود و فضای سبز باغها قطع گردیده است. در حاشیه این بلوار نیز فضا های گردشگری، تفریحی بسیاری طراحی شده است. حرکت سریع خودروها و وجود فضا های مکث در حاشیه بزرگراه ها موجب تداخل حرکتی و نتیجتاً حوادث ترافیکی ناگواری شده است. بدین ترتیب مطالعه حاضر بر آن است تا با ارائه راهکارهایی ارتباط متقابل میان حاشیه رود و باغات را به گونه ای برقرار سازد تا ضمن توجه به تعاریف بلوارهای شهری امنیت شهروندان را نیز برقرار سازد. در تحقیق حاضر به بررسی اصول و معیارها در طراحی آب کنارها، نمونه موردی رودخانه خشک شیراز با تآکید بر توسعه ارتباط فضای سبز و رودخانه و کاهش مخاطرات ترافیک سواره پرداخته شده است. با بررسی نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده و تحلیل وضعیت موجود در سه رودکنار در نقاط مختلف جهان، پیشنهاداتی جهت توسعه ارتباط فضای سبز و رودخانه و کاهش مخاطرات ترافیک سواره و افزایش بهره وری و استفاده بهینه از این آب کنار ارائه شده است تا با استفاده از پتانسیل های موجود درجوار این رودخانه، از قبیل کوه چمران، باغات قصرالدشت، فضای سبز تفریحی گردشگری، این مجموعه را به صورت یک قطب تفریحی گردشگاهی با امکانات مختلف و جاذبه های متنوع برای جذب مخاطب استفاده نمود . واژگان کلیدی: رودخانه خشک، فضای سبز، ترافیک سواره، کاهش مخاطرات.
