نام پژوهشگر: مسیحا داوری نجف آبادی
مسیحا داوری نجف آبادی حبیب اله عصاره
چکیده: مشتری بزرگترین سیاره ی منظومه ی شمسی است که به واسطه ی وجود میدان های مغناطیسی قوی موجود در اطراف آن، پس از خورشید و ماه، از قوی ترین منابع تولید امواج رادیوئی در منظومه به شمار می رود. بنابراین، علاوه بر مطالعه ی این سیاره از پنجره های اپتیکی، اشعه x، مادون قرمز و گاما می توان به بررسی سیاره و محیط اطراف آن در باند رادیوئی نیز پرداخت. این سیاره در طول موج های مختلف رادیوئی تابش گسیل می کند که در محدوده های دکامتری (dam) و دسی متری (dim) مورد مطالعه قرار گرفته است. امواج رادیوئی بر اساس مکانیزم های مختلفی تولید می گردند که عمده گسیل رادیوئی مشتری، بر مبنای تابش سیکلوترونی و سینکروترونی (که از حرکت مارپیچ الکترون ها در امتداد خطوط میدان مغناطیسی به وجود می آیند) انجام می شود. با بررسی تغییرات بلندبرد تابش دسی متری سیاره ی مشتری، تابش های دکامتری و بررسی شارهای الکترونی در باند رادیوئی، می توان برخی عوامل موثر بر این داده های رادیوئی را دریافت. تغییرات بلند برد تابش سینکروترونی سیاره ی مشتری، به علت تأثیر باد های خورشیدی بر آن، رخ می دهد. میدان های مغناطیسی موجود در مگنتوسفر مشتری منجر به تأخیری چند ماهه در اثرگذاری باد خورشیدی، بر تابش های رادیوئی دسی متری این سیاره می گردند. قمر ها و ذرات و غبار های موجود در مدار قمر ها و حلقه ی اصلی، در اطراف مشتری منجر به ایجاد اتلاف هائی در شارهای الکترونی دریافتی از این سیاره می گردند. تابش های دکامتری ناشی از قمر آیو نیز، وابسته به موقعیت این قمر نسبت به ناظر زمینی تغییر می کنند. به نظر می رسد که تغییرات تابش های دکامتری مشتری نه به فاصله قمر آیو از زمین بلکه به فعالیت های آتشفشانی آیو مربوط باشد. بنابراین قمر آیو هم اثر افزایشی و هم اثر کاهشی بر داده های رادیوئی مشتری دارد. اثر کاهشی این قمر بر الکترون های موجود در اطراف مشتری است؛ به نحوی که شار این الکنرون ها در مکان مدار آیو کاهش می یابد. از سوی دیگر آیو با آزاد کردن یون ها در میدان مغناطیسی مشتری موجب افزایش گسیل تابش های دکامتری از این سیاره می گردد. قطعات دنباله دار شومیکرلوی9 (sl9) نیز در طول یک برخورد شش روزه در سال 1994، تغییراتی در این سیاره و تابش های رادیوئی آن ایجاد کردند.