نام پژوهشگر: علیرضا فرخچه
علیرضا فرخچه نادر علیزاده مطلق
سیپروفلوکسازین در درمان عفونت های ناشی از باکتری-های گرم منفی مصرف می شود. کاربرد اصلی دارو، در درمان عفونت های تنفسی ، عفونت مجاری ادراری و عفونت های دستگاه گوارش ، می باشد. یکی از روش های استاندارد اندازه گیری سیپروفلوکسازین کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا می باشد که می باید مجهز به آشکارساز فلورسانس باشد. هدف اصلی در این پایان نامه دست یابی به روشی ساده جهت تقویت فلورسانس دارو و در نتیجه بهبود بخشیدن به حد تشخیص اندازه گیری داروی سیپروفلوکسازین با استفاده از روش فلوریمتری است. برای رسیدن به این هدف از فاکتورهای متفاوتی برای به حداکثر رساندن سیگنال فلورسانس حاصل از سیپروفلوکسازین استفاده شد، که از آن جمله از تاثیرات ph ، دما، حضور مواد سطح فعال (کاتیونی ، آنیونی و غیر یونی ) و نیز یون ایتریم می توان نام برد. در ادامه از پدیده تازه شناخته شده تقویت فلورسانس ناشی از حضور نانو ذرات فلزی نقره که به روش کاهش شیمیایی سنتز شد، استفاده گردید. تصاویر میکروسکوپ الکترونی و پخش اشعه ایکس نشان داد که اندازه ذرات فلزی نقره تهیه شده حدود 40-50 نانومتراست. مکانیزم تقویت فلورسانس بر اساس معادلات اشترن-ولمر بررسی شد. با استفاده از نتایج ثابت های اشترن–ولمر در دماهای مختلف، آنتالپی و آنتروپی برهم کنش دارو با عامل تقویت کننده بدست آمد. در انتها در بهترین شرایط بهینه تقویت فلورسانس، منحنی کالیبراسیون برای دارو در سرم خونی و نیز قرص رسم گردید. رنج های خطی 12-07/0 و 2/5-72/0 میلی گرم بر لیتر به ترتیب برای نمونه ی قرص و سرم خونی، با استفاده از ایتریم به دست آمد. بهترین حد تشخیص برای قرص و سرم خونی به ترتیب برابر 021/0 و 29/0 میلی گرم بر لیتر بود، که با استفاده از ایتریم بدست آمد.
علیرضا فرخچه نادر علیزاده مطلق
در کار اول از پروب پلی فنیل پیرول نانو ساختار پوشش داده شده به روش الکتروشیمیایی بر روی سطح شیشه های هادی فلوئور تین اکساید (fto) برای اندازه گیری غلظت کاتیون مس (ii) و آنیون یدید استفاده -گردید. بهره گیری از پلیمرِ هادی و دارای نشر فلورسانس باعث می گردد تا علاوه بر بر هم کنش های معمول بین آنالیت و پروب، با اعمال پتانسیل های الکتریکی مختلف شدت و گزینش پذیری پروب را کنترل نمود، و از آن به عنوان یک حسگر نوری حساس به کاتیون و یا آنیون استفاده کرد. پروب طراحی شده با اعمال پتانسیل v 4/0- توانایی اندازه گیری کاتیون مس (ii) را با حد تشخیص 1-mol l 6- 10 × 1 دارد و با اعمال پتانسیل v 4/0 و انجام یک مرحله پیش آماده سازی می تواند به صورت گزینش پذیر آنیون یدید را با حد تشخیص 1-mol l 5- 10 × 2 اندازه گیری کند. در دومین کار، پروبی برای تشخیص و اندازه گیری بیو آمینو مولکول ها (گلوتامیک اسید و آسپارتیک اسید) ارائه شده است. پاسخ پروب، بر اساس یک فرایند رقابتی، بین فلوروفور فلوروکینولون و بیو آمینو مولکول ها (آمینو اسید ها به عنوان آنالیت به کار برده شده اند) برای تشکیل کمپلکس با کاتیون مس (ii) ایجاد می شود. استفاده از پروب طراحی شده در تلفیق با تکنیک میکرو استخراج الکتروشیمیایی فاز جامد (ec-spme) (با استفاده از پلی پیرول نانو ساختار قالب مولکولی) امکان اندازه گیری گلوتامیک اسید و آسپارتیک اسید در نمونه-های حقیقی را فراهم آورد. حد تشخیص آسپارتیک اسید و گلوتامیک اسید با استفاده از این پروب به ترتیب برابر 8-10 × 7/2 و 1-mol l 8-10 × 3/ 9 می باشد. در کار سوم و چهارم این رساله، از روش القای فلورسانس تابشی برای ایجاد فلورسانس در ترکیبات نیتروزو دی فنیل آمین و سنترالیت (پایدار کننده های مواد منفجره که فاقد طیف نشری هستند) استفاده شده است. پروب طراحی شده، به عنوان اولین روش فلورومتری (با حساسیت بالا)، برای اندازه گیری دو ترکیب پایدار کننده ی نیتروزو دی فنیل آمین و سنترالیت، در ماتریس های آب چاه و نمونه های مواد منفجره قابل استفاده است. اثرات تداخل طیفیِ دی فنیل آمین و نیتروزو دی فنیل آمین، به کمک روش سینکرونوس فلورسانس در دو طول موج مختلف بسیار کاهش پیدا کرد. حد تشخیص اندازه گیری نیتروزو دی فنیل آمین و سنترالیت با استفاده از این روش به ترتیب برابر 1-mol l 9-10 × 8 و 1-mol l 8-10 × 2 می باشد. در کار آخر با بهره گیری از روش های کالیبراسیون چند متغیره، اندازه گیری دی فنیل آمین در نمونه های سیب، گلابی و پرتقال با آثار تداخلی زیاد ناشی از بافت نمونه انجام شده است. حد تشخیص های به دست آمده با استفاده از این روش برای سیب، پرتقال و گلابی به ترتیب برابر 4، 6 و 1-?g kg 7 می باشد.