« مَثَل »چاشنی کلام و یکی از جلوه های فرهنگ عامّه و آینه ی افکار ، عادات و فرهنگ مردم یک جامعه ، در طول زمان است ، شهری یا روستایی ، تحصیل کرده یا بی سواد ، مرد ، زن ، پیر و جوان ، همه به تناسب نیاز از آن ، استفاده می کنند ، چون موجب می شود ، کلام ، بهتر به دل نشیند ، نه تنها مردم عامّی بلکه گویندگان و نویسندگان بزرگ نیز در بسیاری موارد ، برای تقویت نیروی استدلال و افزایش تأثیرانفعالی سخن خویش ، بدان استشهاد می کنند و به عنوان بخشی از انواع ادبی فولکلور، برای ما به میراث گذاشته اند تا آینه ی تمام نمای خودگردانیم-امّاسوگمندانه بایدگفت که تاکنون ، تعریف جامع و مانعی از« مَثَل »نشده است و این تحقیق باعنوان « تحلیل ارسال المَثَل و استخراج بسامدآن ، در دیوان مفتون همدانی » به این مهم می-پردازد . در فصل اوّل باعنوان تعاریف و کلیّات تحقیق ، به تبیین جایگاه ارسال المَثَل ، در آرایه های ادبی ، تعریف لغوی و اصطلاحی « مَثَل » ،تحلیل رویکردهای مختلف ارسال المَثَل ، ارائه ی تعریفی جامع و مانع از « مَثَل » ، بیان مسأله ، اهمّیّت و ضرورت تحقیق ، اهداف کلی و جزئی پژوهش ، فرضیه ها و ... پراخته شد ؛ فصل دوم ، مصادیق ارسال المَثَل ، در اشعارمفتون همدانی بر پایه ی رویکردتشبیه ؛ فصل سوم ، مصادیق ارسال المَثَل ،در اشعارمفتون همدانی بر پایه ی رویکرداستعاری ؛ فصل چهارم ، مصادیق ارسال المَثَل ، در اشعارمفتون همدانی بر پایه ی رویکرداندرزگونگی ، شیوع و ایجاز ( مَثَل نما ) و سرانجام فصل پنجم ، نتیجه گیری است که حکایت از بسامد بالای به کارگیری آرایه ی بدیعی ارسال المَثَل ، در اشعار مفتون همدانی به ویژه در رباعیّات دارد و درصدفراوانی این آرایه، به تفکیک قالب ، در جدول ها و نمودارهای میله ای ، نشان داده شده است .