نام پژوهشگر: فاطمه مهراب زاده
فاطمه مهراب زاده غلامحسین توکلی
اخلاق از حوزه های مهم زندگی است، فیلسوفان اخلاق در فلسفه اخلاق و همچنین در فرا اخلاق (یا اخلاق نقدی ویا اخلاق تحلیلی) با نگاهی فلسفی به بررسی مسائل مرتبط با اخلاق می پردازند، یکی از این مسائل مهم این است که آیا ارزش های اخلاقی دارای واقعیت اند یا صرفا ابداع انسان اند و به تعبیر دیگر آیا جملات اخلاقی صرفا انشائی هستند و بیان خواست و احساسات گوینده اند یا اخباری هستند، یعنی قضیه اند و دارای مابازاء خارجی می باشند. حال روی این فرض که محمولات این قضایا عینی باشد، آیا عینیت این قضایا به صورت عینیت قضایای تجربی می باشد یا عینیت قضایای اخلاقی از گونه ی دیگر است و اگر از گونه دیگر است این عینیت به چه نحو می باشد؟ بحث عینیت گرایی در اخلاق از یک حیث در وجودشناسی اخلاق و از حیث دیگر در شناخت گرایی طرح می شود. در عینیت گرایی برخی شناخت گرا و برخی ناشناخت گرا هستند. شاخه ای از شناخت گرایی همان رئالیسم اخلاقی است. اما، غیررئالیست ها فکر می کنند، که ما در جهانی به سر می بریم که هیچ ارزش عینی در آن وجود ندارد و بنابر نظر این گروه، انسان تصورات خود را از ارزش های اخلاقی بر اساس اینکه انسان مخلوقی با احساس و نیاز و امیال خاص است بدست می آورد و بنابراین سرچشمه ارزش ها در خود انسان می باشد.در برابر غیرواقع گرایان، واقع گرایان اخلاقی هستند که مدعی اند ارزش های اخلاقی را باید در جهان خارج یافت و حقایق اخلاقی وجود دارند و ما می توانیم آنها را کشف کنیم و درستی و نادرستی اخلاقی یک امر به احساس ما درباره آن بستگی ندارد. پژوهش حاضر با هدف شناخت نظریه واقع گرایی اخلاقی، ارزیابی دلایل واقع گرایان، آشنایی با انتقادات واقع گرایان از دیدگاه های رقیب و نقد واقع گرایی اخلاقی صورت گرفته است. این رساله با به کارگیری از روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، روزنامه ها و مجلات و اطلاعات اینترنتی انجام شده است. بر اساس یافته های این پژوهش واقع گرایان اخلاقی استدلال می کنند که در عالم حقایق اخلاقی مستقل از باورها و احساسات، امیال و... وجود دارند و گزاره ها و احکام اخلاقی، گزاره های خبری هستند که دارای مابه ازاء خارجی هستند که خبر از واقعیتی می دهند و قابلیت صدق و کذب را دارند. اما از نظر مخالفان واقع گرایی، در عالم حقایق اخلاقی وجود ندارند و آن ها صرفا ابراز احساسات هستند و گزاره های اخلاقی انشائی هستند و قابلیت صدق و کذب را ندارند. واقع گرایی با چهار چالش از طرف مخالفان خود روبه رو است که واقع گرایان به این چالش ها به دو صورت نقدی و نقضی پاسخ می-دهند و به گونه ای چالش های وارده را به مخالفان خود ارجاع می دهند. کلید واژه ها: غیرواقع گرایی اخلاقی، شناخت گرایی اخلاقی، عینیت گرایی اخلاقی، نسبی گرایی اخلاقی