چکیده رساله/پایان نامه : موضوع این پایان نامه، تبیین مفهوم و حجیت «سند» در فقه اسلامی و حقوق موضوعه است. سند در اصطلاح خاص، نوشته ای(واقعی و حکمی) است که در آیین دادرسی و طرق اثبات، مورد اتکا و استفاده قرار می گیرد. اما در اصطلاح عام آن، هر نوشته ای را دربر می گیرد گرچه به مثابه اثبات، به کار نیاید. استفاده از سند به عنوان دلیل، سابقه ای طولانی دارد. با استقرار حاکمیت اسلام، توسل به سند کتبی با آیات 279 تا 282 سوره بقره به رسمیت شناخته شد. تعارضی که میان فقه اسلامی و حقوق جدید در رابطه با سند، وحود دارد، کم اعتباری اسناد کتبی در فقه سنتی و پذیرش آن در حقوق جدید است. در حقوق سنتی تاکید بیشتر بر اثبات شفاهی است چرا که فرهنگ عمومی آن دوران کهن بیشتر جنبه شفاهی داشته است. اما در دنیای جدید، با توسعه و پیشرفت علم،|تکنولوژی و پیچیده شدن روابط اجتماعی، کتابت و نوشته، از نقش ژرف تر و گسترده تری،برخوردار گشته است. این پایان نامه مشتمل بر چند فصل است که طی آنها به بیان معانی سند، جنبه ثبوتی و اثباتی نوشته، ادله اثبات، حجیت نوشته و... پرداخته است. روش ما در این نوشتار، توصیفی، تحلیلی و مبتنی بر پژوهش های میان رشته ای(فقه و حقوق)است.