چکیده عنوان پژوهش «خواجه نصیرالدین طوسی و اسماعیلیان نزاری» می باشد سوال اصلی این پژوهش «چگونگی ودلایل تعامل خواجه نصیر الدین طوسی و اسماعیلیان نزاری» است. آنچه به عنوان فرضیه پژوهش مطرح شد این است که «توانمندی و جایگاه علمی خواجه نصیرالدین طوسی باعث جلب او توسط اسماعیلیان نزاری و تعامل علمی و فرهنگی با ایشان شد». با توجه به اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در آستانه حمله مغول؛ چهار قدرت سیاسی در مناسبات سیاسی آن دوران نقش داشتند؛ خوارزمشاهیان، خلافت عباسی، اسماعیلیان و مغولان. سیاست نامناسب سلطان محمد موجب حمله مغول به ایران شد و صدمات سنگینی به شهرها و مراکز علمی وارد کرد. و دستاوردهای علم و تمدنی که طی قرون متمادی بوجود آمده بود در معرض نابودی قرار داد. تنها دولتی که در مقابل مغولان مقاومت کرد اسماعیلیان بودند که بسیاری از مردم بی دفاع و علمای بزرگ را در قلاع مستحکم خود پناه دادند. از سوی دیگر سیاست تعصب مذهبی ترکان، عرصه را برای شیعیان امامیه تنگ کرده بود. با توجه به این مسائل خواجه نصیر که سرآمد علمای عصر خود بود با اطلاع از وضعیت علمی و امنیت موجود در قهستان و بنا به دعوت محتشم قهستان وارد جامعه اسماعیلی شد و با استفاده از این فرصت مناسب، از زمینه علم دوستی اسماعیلیان استفاده کرد و تألیفات گران سنگی را در رشته های مختلف علمی پدید آورد. و توانست از باقی مانده میراث علم و فرهنگ و تمدن کهن ایرانی اسلامی حراست کند که موجب آماده شدن شرایط حرکت شیعیان و احیای میراث تشیع و باروری آن شد.