نام پژوهشگر: زهرا حیاتی

بازآفرینی تصویرهای ادبی مثنوی و غزلیات شمس در سینما
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1388
  زهرا حیاتی   اکبر عالمی

بازآفرینی تصویرهای ادبی در سینما حاصل رویارویی سینماگر با متن ادبی است؛ در این گفتگو، فیلمساز به اختیار خود تصویرها را تأویل و تفسیر می کند و طی یک دگردیسی و دگرگونگی آن را در رسانه ای دیگر و با نظام های نشانه ای دیگر بازمی آفریند. پیشین? تعامل ادبیات و سینما در ایران نشان می دهد فاصل? بسیاری که میان فیلمنامه نویسی و فیلمسازی با ادبیات فارسی و به ویژه متون کلاسیک وجود دارد ازطریق پژوهش های میان رشته ای کاهش خواهد یافت. بیشتر تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است به قابلیت های دراماتیک آثار ادبی توجه کرده و توان تبدیل داستان ها یا طرح های داستانی را برای انتقال به سینما واکاوی کرده اند. رویکردهای زیبایی شناختی به ادبیات و سینما، چرایی و چگونگی تعامل میان تصویرپردازی های ادبی و بیان سینمایی را نیز به عنوان پرسشی که کمتر به آن توجه شده است، طرح می کند. به نظر می رسد فراهم نمودن زمین? گفتگو با تصویرهای ادبی برای سینماگران، خلاقیت های بصری را توسعه می دهد و درنتیجه به غنای تصویرهای سینمایی می انجامد. از این رودر رساله، نسبت تصویر ادبی و تصویر سینمایی براساس تعریف ها و اصطلاحات مشترک و متفاوتی که در مباحث زیبایی شناسی ادبیات و سینما از تصویر ارائه شده اند، بررسی شده است. پای? مشترک زیبایی شناختی و کارکردهای بلاغی در بیان ادبی و سینمایی موجب می شود اصول بلاغی، اساس بررسی تطبیقی قرار گیرد؛ مانند کارکرد تشبیهی، استعاری، مجازی و نمادین تصویرها. اما تفاوت های رسانه ای و اختلاف رمزگان های تخصصی سینما، روش مطالعاتی وحدت بخش دیگری را پیشنهاد می کند و به علت استحال? زیبایی شناسی سینما در نشانه شناسی، رهیافت های این دانش نیز در پی ریزی روش تحلیل و دسته بندی مفاهیم و مصادیق مورد توجه قرار گرفته است. نتیجه اینکه در بررسی تصویرهای تشبیهی و تمثیلی، پژوهشگر، همانندی هایی نسبی میان بیان ادبی و سینمایی می یابد که به او امکان می دهد تشبیه ها و تمثیل های ادبی را با یک دسته بندی و بازنویسی به مثاب? یک فرهنگ تصویری در اختیار سینماگران قرار دهد؛ اما کارکردهای مجـازی، استعاری و نمادین باید با توجه به نظام نشانه ای سینما بررسی شود و دلالتمندی هایی که از تکرار و تأکیدهای تصویری به دست می آید با نمونه های آن برای اصحاب سینما تشریح شود.