نام پژوهشگر: سمانه چوپانی
سمانه چوپانی کامران رهنما
بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه کلزا با عامل sclerotinia sclerotiorum یکی از مخرب ترین بیماری های کلزا در بسیاری از نقاط دنیا و مناطق شمالی ایران محسوب می شود. این عامل بیماری زا به صورت اسکلروت در خاک و بقایای گیاهی زمستان گذرانی می کند. عوامل بیولوژیک قارچی و باکتریایی نقش مهمی را در زمینه ی کنترل این عامل بیماری زا ایفا می کنند. در بررسی های آزمایشگاهی از گونه های آنتاگونیست trichoderma harzianum(2013)، t.virens(ab)، t.atroviridae، سوبتیلین (فراورده ی تجاری bacillus subtilis)، pseudomonas fluorescens utpf68 و تلفیقی از این گونه ها جهت ارزیابی توانایی بقاء (درصد جوانه زنی) اسکلروت های در حال رکود و تحریک شده به جوانه زنی میسلیوژنیک در خاک در قالب طرح فاکتوریل باطرح پایه ی بلوک کاملاً تصادفی با 4 تکرار، 2 فاکتور و 16 تیمار استفاده شد. فاکتور های موجود در آزمایش شامل خاک (استریل و غیر استریل) و اسکلروت (در حال رکود و تحریک شده به جوانه زنی میسلیوژنیک) بودند. در این آزمون تیمار تلفیقی t.harzianum(2013)+ t.atroviridae بهترین و تیمار سوبتیلین + p.fluorescens utpf 68 کم ترین میزان کارایی را در مهار جوانه زنی میسلیوژنیک اسکلروت های در حال رکود نشان دادند. همچنین در مورد اسکلروت های تحریک شده به جوانه زنی میسلیوژنیک تیمار تلفیق گونه های t.harzianum(2013)+ t.atroviridae و p.fluorescens utpf68 بهترین و تیمار تلفیقی گونه های t.atroviridae + t.virens(ab) و t.harzianum(2013) کم ترین میزان تأثیر را نشان دادند. با توجه به این بررسی اسکلروت های تحریک شده به جوانه زنی میسلیوژنیک در قیاس با اسکلروت های در حال رکود در خاک استریل و غیر استریل نسبت به حمله ی عوامل بیوکنترل آسیب پذیرتر بودند. در بررسی های گلخانه ای تأثیر جدایه های آنتاگونیست مذکور و تلفیقی از این جدایه ها در میزان طول زخم حاصل از s.sclerotiorum، وزن خشک و تر گیاه در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی با 5 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این آزمون تأثیر این گونه ها در کاهش میزان طول زخم در قیاس با شاهد دارای اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 درصد بودند، ولی تأثیر معنی داری بر افزایش میزان وزن خشک و تر گیاه کلزا رقم هایولا 401 نداشتند. در این میان تیمار t.virens(ab) کم ترین میانگین طول زخم و تیمار تلفیق t.harzianum(2013) + t.virens(ab) بیشترین میانگین طول زخم را پس از شاهد دارا بودند. در زمینه ی کارایی این جدایه ها بر میزان وزن تر گیاه مشاهده شد که تیمار سوبتیلین بیشترین و t.virens(ab) کم ترین میانگین وزن تر گیاه را دارا بودند، همچنین تیمارهای سوبتیلین، t.harzianum(2013) و سوبتیلین+ t.virens(ab) دارای بیشترین و تیمار p.fluorescens utpf 68 کم ترین میانگین وزن خشک را دارا بودند.