نام پژوهشگر: طیبه جعفری
طیبه جعفری علی اکبر سیف
پژوهش حاضر به منظور بررسی و تحلیل محتوای سوالهای کتابهای ریاضی دوم وسوم دبیرستان در رشته ادبیات و علوم انسانی، بر اساس طبقه بندی تجدید نظر شده بلوم در حیطه شناختی، صورت گرفته است. نوع پژوهش توصیفی است، زیرا سوالهای کتاب بدون هیچ دخل و تصرفی مورد بررسی قرار گرفت و در تحلیل داده ها از آمار توصیفی یعنی فراوانی و درصد استفاده شد.جامعه آماری و نمونه آماری در این پژوهش یکسان و هر دو شامل کتابهای ریاضی دوم و سوم دبیرستان در رشته علوم انسانی بودکه توسط دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش در سال 1387 منتشر شده است. سوالهای هر دو کتاب تحت عنوان فعالیت، سوال، تمرین و پروژه، هم در بعد دانش و هم در بعد فرآیند شناختی، مورد طبقه بندی قرار گرفت.پس از طبقه بندی هر یک از سوالها، برای هر یک از کتابهای ریاضی دوم و سوم به طور جداگانه، فراوانی هر یک از طبقات دانش و فراوانی هر یک از طبقات فرآیند شناختی به دست آمد و درصد هر کدام نیز محاسبه شد. مقایسه فراوانی و درصد طبقات مختلف بعد دانش، در کتاب ریاضی دوم، نشان داد که دانش روندی بیشترین درصد سوالها (73/65) را به خود اختصاص داده و فاصله زیادی با طبقه دانش فراشناختی دارد که کمترین درصد سوالها (0) را به خود اختصاص داده است. مقایسه فراوانی و درصد طبقات مختلف بعد فرآیند شناختی، در کتاب ریاضی دوم، نشان داد که طبقه فهمیدن بیشترین درصد سوالها (82/43) را به خود اختصاص داده و فاصله زیادی با طبقه تحلیل دارد که کمترین درصد سوالها (97/1) را به خود اختصاص داده است.همچنین مقایسه فراوانی و درصد طبقات مختلف بعد دانش، در کتاب ریاضی سوم، نشان داد که دانش روندی بیشترین درصد سوالها (43/81) را به خود اختصاص داده و فاصله زیادی با طبقه دانش فراشناختی دارد که کمترین درصد سوالها (0) را به خود اختصاص داده است. مقایسه فراوانی و درصد طبقات مختلف بعد فرآیند شناختی، در کتاب ریاضی سوم، نشان داد که طبقه کاربرد بیشترین درصد سوالها (74/52) را به خود اختصاص داده و فاصله زیادی با طبقه ارزشیابی دارد که کمترین درصد سوالها (42/0) را به خود اختصاص داده است. نتیجه تحقیق به طور کلی حاکی از پراکندگی نا متوازن سطح سوالها از نظر طبقه بندی دو بعدی بلوم و بی توجهی یا کم توجهی به بعضی از سطوح بالای شناختی بود. پیشنهاد محقق این است که برای بالا بردن قدرت تفکر و استدلال و فعال ترکردن ذهن دانش آموزان، در نگارش محتوای کتابهای ریاضی دوم و سوم دبیرستان در رشته علوم انسانی، از طبقات پایین شناختی بیشتر فاصله گرفته و به سطوح بالای شناختی بخصوص تحلیل، ارزشیابی و آفریدن توجه بیشتری شود.