نام پژوهشگر: ژاله تحصیلی
ژاله تحصیلی مظفر شریفی
ریحان (ocimum basilicum)، گیاهی علفی و یکساله از تیره نعناع است که به عنوان یک گیاه دارویی مهم برای بیماری هایی چون سردرد، سرفه، زگیل، کرم روده و نارسایی های کلیوی در ایران مورد استفاده است. اسانس ریحان به طور عمده شامل ترکیبات فنیل پروپانوئیدی است که مسیر بیوسنتز این ترکیبات از مسیر شیکمات می گذرد و مهمترین ترکیبات آنها شامل چاویکول، متیل چاویکول، اوژنول، متیل اوژنول، سینامات و المیسین می باشند. بیوسنتز این ترکیبات توسط یک گروه زیمایه ای هدایت می شوند، که زیمایه های سینامات 4 – هیدروکسیلاز (c4h)، 4- کومارات کوآلیگاز (4cl) و اوژنول متیل ترانسفراز (eomt) از زیمایه های کلیدی این مسیر بیوسنتز می باشند. c4h در مسیر تولید این ترکیبات سبب تبدیل سینامیک اسید به 4 هیدروکسی سینامات یا همان کوماریک اسید می شود. 4cl در ادامه مسیر، p- کوماریک اسید را به p - کوماریل کوآ تبدیل می کند.eomt نیز در مراحل آخر بیوسنتز فنیل پروپانوئیدها، با متیله کردن اوژنول، ترکیب مهم متیل اوژنول را ایجاد می کند. در این تحقیق اثر سن گیاه بر روی میزان بیان ژن این سه زیمایه و فعالیت زیمایه 4cl در مراحل مختلف رشد ریحان سبز و بنفش مورد بررسی قرار گرفت و همچنین ارتباط این زیمایه ها با مقدار اسانس در این دو کولتیوار بررسی شد. در این آزمایش گیاهان در 5 مرحله از رشد شامل گیاهچه، 10 برگی، 50 برگی، قبل از گلدهی و گلدهی برداشت شدند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان بیان ژن هر سه زیمایه در مرحله پیش گلدهی است. فعالیت زیمایه4cl نیز همین روند را در دو کولتیوار داشت و میزان بیان سه زیمایه و فعالیت 4cl، با بازده اسانس و مقدار متیل چاویکول به طور نسبی مطابقت داشت.